Một cuộc cách mạng trong ngành tư pháp sắp diễn ra, cho phép người dân và doanh nghiệp theo dõi tiến trình xử lý vụ án của mình một cách công khai, minh bạch, dễ dàng như kiểm tra tình trạng một gói hàng đang được vận chuyển.
Một thay đổi mang tính lịch sử trong ngành tư pháp Việt Nam đang được định hình, hứa hẹn sẽ thay đổi hoàn toàn cách người dân tương tác với tòa án. Thay vì những chuỗi ngày chờ đợi thông tin trong im lặng, giờ đây, mọi diễn biến của một vụ kiện đều có thể được theo dõi trực tuyến.
Phó Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Văn Tiến đã xác nhận rằng hệ thống tòa án điện tử đang được khẩn trương xây dựng và sẽ sớm đi vào vận hành. Cốt lõi của hệ thống này là một mã số định danh duy nhất được cấp cho mỗi vụ án ngay từ khi khởi kiện.
Với mã số này, người dân, doanh nghiệp và các cơ quan liên quan có thể chủ động tra cứu toàn bộ “nhật ký hành trình” của vụ việc, từ lúc thụ lý cho đến khi ra phán quyết cuối cùng. Các thông tin như vụ án đã được phân công cho thẩm phán nào, ngày mở phiên tòa dự kiến, và các quyết định tố tụng đều được cập nhật công khai.
Hệ thống này được kỳ vọng sẽ giải quyết triệt để tình trạng thiếu minh bạch, một vấn đề gây nhiều bức xúc. Người đứng đầu Tòa án nhân dân tối cao ví von rằng việc theo dõi vụ án sẽ đơn giản như tra cứu một đơn hàng trên sàn thương mại điện tử.
“Mọi hoạt động tố tụng của tòa án sẽ được công khai, trừ những vụ án xét xử kín theo luật định.”
Để hiện thực hóa mục tiêu này, một hạ tầng công nghệ thông tin vững chắc đang được thiết lập. Tòa án nhân dân tối cao đã kết nối thành công với trục liên thông văn bản quốc gia và cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Điều này cho phép xác thực định danh của các bên liên quan một cách chính xác, từ luật sư đến đương sự.
Các phiên tòa trực tuyến cũng sẽ trở nên phổ biến hơn. Dự kiến, khoảng 20% tổng số vụ án hành chính, dân sự và kinh doanh thương mại sẽ được xét xử qua hình thức này. Việc áp dụng trợ lý ảo để hỗ trợ thẩm phán trong việc tra cứu văn bản pháp luật, tống đạt văn bản tố tụng điện tử và số hóa hồ sơ cũng nằm trong lộ trình chuyển đổi số.
Đây không chỉ là một bước tiến về công nghệ, mà còn là một cam kết mạnh mẽ về việc xây dựng một nền tư pháp công khai, minh bạch và phụng sự nhân dân.
