Tại hội thảo cấp quốc gia, các chuyên gia hàng đầu đã cảnh báo về những rủi ro khôn lường của AI, bao gồm nguy cơ mất kiểm soát, gia tăng tin giả và đe dọa an ninh quốc phòng. Việt Nam đang xây dựng một chiến lược AI toàn diện, với mục tiêu đưa đất nước vào nhóm 10 nước dẫn đầu thế giới.
Trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là câu chuyện của tương lai. Nó đã trở thành một phần thiết yếu của hiện tại, mang đến những cơ hội phi thường nhưng cũng ẩn chứa những thách thức khó lường. Tại một hội thảo khoa học cấp quốc gia diễn ra vào ngày 15-9, các nhà lãnh đạo và chuyên gia Việt Nam đã cùng phân tích và đưa ra cảnh báo về mối đe dọa tiềm ẩn của AI đối với hòa bình và an ninh toàn cầu.
Phát biểu tại sự kiện, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, khẳng định nếu không được kiểm soát chặt chẽ, AI có thể trở thành một mối nguy lớn. Ông nhấn mạnh AI có thể tự học, tự thích nghi đến mức vượt ngoài tầm kiểm soát của con người, gây ra những rủi ro không thể lường trước.
Đồng tình với quan điểm trên, Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang cũng chỉ ra rằng AI có thể bị lạm dụng để gây bất ổn xã hội, xâm phạm an ninh quốc gia, thậm chí châm ngòi cho các dạng chiến tranh phi truyền thống trên không gian mạng.
AI đặt ra những thách thức nào cho Việt Nam?
Theo các chuyên gia, những rủi ro của AI không chỉ dừng lại ở vấn đề an ninh. Nó còn tác động trực tiếp đến đời sống kinh tế – xã hội:
- Thị trường lao động: AI có thể thay thế một lượng lớn lao động phổ thông, làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp nếu không có chính sách chuyển đổi kịp thời.
- Đạo đức và xã hội: Nguy cơ AI tái tạo các định kiến xã hội từ dữ liệu huấn luyện bị lệch, xâm phạm quyền riêng tư, và trở thành công cụ phát tán tin giả, deepfake, gây mất lòng tin trong cộng đồng.
- An ninh quốc phòng: Từ vũ khí tự động đến các cuộc tấn công mạng tinh vi, AI mang đến những mối đe dọa mới, đòi hỏi các quốc gia phải có năng lực phòng vệ tiên tiến.
Việt Nam ứng phó với thách thức AI bằng cách nào?
Để biến AI từ một nguy cơ thành động lực phát triển bền vững, Việt Nam đang gấp rút xây dựng một chiến lược toàn diện, đồng bộ. Bộ trưởng Bộ Công an Lương Tam Quang nhấn mạnh sự cần thiết của một chiến lược dài hạn, từ chính sách pháp luật, hạ tầng dữ liệu đến việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao.
Mục tiêu của Việt Nam là đầy tham vọng: đưa đất nước vào nhóm 10 quốc gia dẫn đầu thế giới về phát triển và ứng dụng AI vào năm 2030. Để đạt được mục tiêu này, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết Chính phủ sẽ tăng cường chi tiêu cho AI, cấp “voucher” cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ, đồng thời ban hành Bộ quy tắc đạo đức AI quốc gia phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
Với sự sẵn sàng cao, Việt Nam hiện đang đứng thứ 5 trong khu vực ASEAN về chỉ số sẵn sàng AI, và thứ hai Đông Nam Á về số lượng startup trong lĩnh vực này. Nhiều doanh nghiệp đã nhanh chóng nắm bắt xu thế, với 75% doanh nghiệp tư nhân ứng dụng AI trong hoạt động bán hàng.
Tuy nhiên, thách thức lớn nhất không chỉ là phát triển nhanh, mà còn là phát triển an toàn, có kiểm soát, và nhân văn. Như GS.TS Nguyễn Xuân Thắng khẳng định: “AI là công cụ, con người mới là mục tiêu và nhân tố quyết định. Công nghệ phải phục vụ con người, chứ không thay thế con người.”
