Dịch vụ mua ngay trả sau tăng trưởng mạnh nhưng đi kèm làn sóng nợ xấu tăng cao, với nhiều người tiêu dùng mất khả năng chi trả đúng hạn.
Các dịch vụ tài chính “mua ngay, trả sau” (BNPL) đang ngày càng trở nên phổ biến trong bối cảnh lạm phát kéo dài và chi phí sinh hoạt gia tăng. Tuy nhiên, đằng sau sự tiện lợi về thanh toán là hàng loạt rủi ro tài chính đang dần lộ diện, đặc biệt là tình trạng người vay không thể hoàn trả khoản nợ đúng hạn.
Klarna – một trong những công ty hàng đầu trong lĩnh vực BNPL – vừa công bố khoản lỗ tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, với tỷ lệ nợ xấu (khoản vay không được hoàn trả) lên tới 17%. Điều này diễn ra ngay cả khi số lượng người dùng nền tảng tiếp tục tăng trong quý đầu tiên của năm. Theo báo cáo tài chính công bố ngày thứ Hai, sự gia tăng của khoản lỗ chủ yếu đến từ việc người tiêu dùng mất khả năng thanh toán sau khi vay mua sắm.
Tình trạng này không chỉ diễn ra ở Klarna. Các nền tảng tương tự như Affirm hay Afterpay cũng ghi nhận xu hướng tương tự khi người dùng lạm dụng dịch vụ để duy trì khả năng chi tiêu trong khi áp lực lãi suất cao và các khoản vay sinh viên đã quay trở lại từ tháng 10 năm 2023 sau thời gian tạm hoãn bởi đại dịch COVID-19.
Các dịch vụ BNPL thường hấp dẫn người tiêu dùng bằng lựa chọn thanh toán linh hoạt như chia nhỏ khoản chi thành bốn đợt không lãi suất trong hai tuần hoặc trả góp hàng tháng có lãi suất trong thời gian từ 6 đến 18 tháng. Tuy nhiên, các chuyên gia tài chính đã cảnh báo rằng việc phê duyệt vay quá dễ dàng có thể khiến nhiều người vay rơi vào bẫy chi tiêu vượt khả năng tài chính của bản thân.
“Được chấp thuận cho một khoản vay BNPL không có nghĩa là người đó có đủ khả năng chi trả,” chuyên gia tài chính Matt Schulz từ LendingTree nhận định. “Việc chi tiêu dựa trên khả năng vay chứ không phải thu nhập thực tế là con đường dẫn đến nợ nần.”
Thực tế cho thấy, theo khảo sát của LendingTree, hơn 40% người dùng BNPL đã từng thanh toán chậm ít nhất một khoản vay trong năm qua – tăng mạnh so với mức 34% ghi nhận năm trước. Ngoài ra, báo cáo BNPL Tracker tháng 4 còn cho biết có tới 39% người Mỹ đang cân nhắc vay mua hàng theo hình thức này, mức tăng mạnh nhất kể từ tháng 3/2023.
Thêm vào đó, dữ liệu từ Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York công bố tháng 2 vừa qua cũng ghi nhận mức nợ hộ gia đình tại Mỹ đạt kỷ lục 18,04 nghìn tỷ USD vào cuối năm 2024, tăng 93 tỷ USD so với quý trước. Trong đó, riêng số dư thẻ tín dụng đã chạm mốc 1,21 nghìn tỷ USD – con số chưa từng thấy trước đây.
Việc sử dụng các dịch vụ BNPL như một công cụ “vay tiêu dùng siêu tốc” có thể mang lại lợi ích ngắn hạn, nhưng về dài hạn, nếu không kiểm soát tốt, người dùng có nguy cơ rơi vào vòng xoáy nợ nần ngày càng sâu. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về chính sách giám sát và giáo dục tài chính nhằm giúp người tiêu dùng nhận diện rõ các cạm bẫy tài chính đang tiềm ẩn trong xu hướng tiêu dùng hiện đại.
