Doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là công nghệ cao và khởi nghiệp, có thể được miễn giảm tiền thuê đất, hỗ trợ lãi suất và ưu đãi thuế theo dự thảo nghị quyết mới.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu tại phiên họp chiều tối 14/5. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Chiều tối ngày 14/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã họp để thảo luận về dự thảo Nghị quyết áp dụng cơ chế đặc thù, nhằm thúc đẩy phát triển khu vực kinh tế tư nhân. Đây là bước cụ thể hóa chủ trương tại Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, đặt mục tiêu tạo động lực mạnh mẽ và bền vững cho khu vực tư nhân trong nền kinh tế.
Thứ trưởng Tài chính Nguyễn Đức Tâm trình bày dự thảo Nghị quyết cơ chế đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân, chiều tối 14/5. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm, dự thảo nghị quyết đề xuất nhiều chính sách khác biệt so với các quy định hiện hành. Trong đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt là doanh nghiệp công nghệ cao và khởi nghiệp sáng tạo, sẽ được giảm tối thiểu 30% tiền thuê đất trong 5 năm đầu khi thuê mặt bằng tại khu, cụm công nghiệp hoặc vườn ươm công nghệ. Phần chi phí hỗ trợ này sẽ được ngân sách Nhà nước hoàn trả cho chủ đầu tư hạ tầng.
Hiện nay, cả nước có khoảng 450 khu công nghiệp với tổng diện tích lên đến 93.000 ha. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp nhỏ vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận mặt bằng sản xuất do giá thuê đất vượt khả năng chi trả. Để khắc phục tình trạng này, UBND cấp tỉnh sẽ được yêu cầu bố trí ít nhất 20 ha trong mỗi khu công nghiệp, hoặc tối thiểu 5% tổng diện tích đất có hạ tầng cho thuê lại nhằm phục vụ các doanh nghiệp ưu tiên. Ngoài ra, tài sản công chưa sử dụng tại địa phương cũng có thể được trưng dụng để hỗ trợ các doanh nghiệp này.
Bên cạnh đó, chính sách tín dụng ưu đãi cũng được đề xuất, trong đó doanh nghiệp, hộ và cá nhân kinh doanh thực hiện dự án xanh, kinh tế tuần hoàn hoặc áp dụng bộ tiêu chí ESG sẽ được hỗ trợ lãi suất 2%/năm. Ngoài ra, các công ty khởi nghiệp và quỹ đầu tư khởi nghiệp sáng tạo sẽ được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu và giảm 50% cho 4 năm kế tiếp. Những khoản thu từ chuyển nhượng cổ phần vào các doanh nghiệp khởi nghiệp cũng sẽ được miễn thuế thu nhập.
“Chính sách này không chỉ hỗ trợ tài chính, mà còn là cam kết tạo môi trường đầu tư thuận lợi, bình đẳng và minh bạch hơn cho doanh nghiệp tư nhân,” Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhận định tại cuộc họp.
Thêm vào đó, hoạt động thanh tra, kiểm tra với doanh nghiệp tư nhân sẽ được điều chỉnh theo hướng hậu kiểm, giảm tần suất và hạn chế tình trạng lạm dụng quyền lực để gây khó khăn. Theo quy định dự kiến, mỗi doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh sẽ chỉ bị thanh tra tối đa một lần trong năm, trừ khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng.
Dự thảo còn nhấn mạnh tách bạch trách nhiệm giữa pháp nhân và cá nhân. Với các vi phạm dân sự hoặc kinh tế, doanh nghiệp được ưu tiên xử lý bằng biện pháp hành chính, tạo điều kiện cho họ chủ động khắc phục hậu quả, đồng thời giảm bớt tâm lý lo ngại khi tham gia đầu tư, kinh doanh.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn yêu cầu cơ quan soạn thảo rà soát thêm các nội dung về đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cải thiện môi trường đầu tư để đảm bảo công bằng giữa doanh nghiệp trong nước và nước ngoài. Ông nhấn mạnh: “Cần chuyển từ tư duy kiểm soát sang tư duy phục vụ, kiến tạo”.
Từ góc nhìn thực tiễn, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết việc lựa chọn chính sách vào nghị quyết là một quá trình cân nhắc kỹ lưỡng giữa nhu cầu của doanh nghiệp và tính khả thi thực thi. Ông cho rằng, dù một số nội dung đã được đề cập trong Nghị quyết 68, nhưng việc đưa vào nghị quyết mới thể hiện thông điệp chính trị rõ ràng và tạo cơ sở sửa đổi pháp luật về sau.
Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng lưu ý về nguy cơ trục lợi chính sách nếu không quy định rõ diện tích, quy trình và cách thức hoàn trả tiền thuê đất cho các chủ đầu tư hạ tầng. Đồng thời, các tiêu chí về đối tượng thụ hưởng và cơ chế phân bổ nguồn lực cần được quy định cụ thể, tránh tạo ra cơ chế “xin – cho”.
Theo kế hoạch, dự thảo nghị quyết sẽ được Quốc hội cho ý kiến vào ngày 15/5 và thông qua chính thức vào ngày 17/5.
