Với đội quân robot tự động hóa mạnh mẽ, Trung Quốc đang chiếm lợi thế trong thương chiến toàn cầu, vượt Mỹ và châu Âu về năng suất sản xuất.
Trong bối cảnh thương chiến Mỹ – Trung và căng thẳng kinh tế toàn cầu ngày càng gia tăng, Trung Quốc đang âm thầm xây dựng một “vũ khí bí mật” không ồn ào nhưng có sức công phá lâu dài: đội quân robot công nghiệp. Sự bùng nổ tự động hóa, kết hợp với trí tuệ nhân tạo (AI), đang giúp Trung Quốc tái cấu trúc nền sản xuất nội địa, từ đó củng cố vị thế cường quốc xuất khẩu bất chấp các rào cản thuế quan và chính sách bảo hộ từ Mỹ, EU và các nền kinh tế mới nổi.
Đội quân robot – “tối ưu hóa chi phí”, “tăng tốc sản xuất”
Các nhà máy trên khắp Trung Quốc, từ đại đô thị như Thượng Hải đến các trung tâm công nghiệp mới nổi như Ninh Ba, Quảng Châu, đang chứng kiến tốc độ tự động hóa thần tốc. Hàng loạt cánh tay robot lắp ráp ô tô, linh kiện điện tử, hay thiết bị tiêu dùng đang thay thế lao động phổ thông với năng suất gấp nhiều lần và chi phí vận hành thấp hơn.
Theo Liên đoàn Robot Quốc tế (IFR), mật độ robot công nghiệp tại Trung Quốc hiện đã vượt qua Mỹ, Đức và Nhật Bản, chỉ xếp sau Hàn Quốc và Singapore. Trung Quốc sở hữu hơn một nửa tổng số robot công nghiệp lắp đặt mới toàn cầu hàng năm – một con số phản ánh rõ chiến lược đầu tư bài bản và tầm nhìn dài hạn.
Nhờ tự động hóa, Trung Quốc có thể giữ giá thành sản phẩm ở mức cạnh tranh dù đối mặt với thuế nhập khẩu cao tại Mỹ thời chính quyền Trump hay các biện pháp bảo hộ thương mại ngày càng gia tăng từ EU, Brazil, Ấn Độ. Đây chính là lợi thế mà các đối thủ phương Tây khó có thể bù đắp trong ngắn hạn.
Chiến lược tự động hóa: từ chỉ thị quốc gia đến hành động doanh nghiệp
Không phải ngẫu nhiên mà Trung Quốc đạt được bước tiến nhanh như vậy. Chính phủ Trung Quốc từ lâu đã định hướng chiến lược thông qua sáng kiến “Made in China 2025”, xác định robot là một trong 10 ngành công nghiệp mũi nhọn cần được phát triển để giành lợi thế toàn cầu.
Thông qua các gói hỗ trợ tài chính, ưu đãi thuế, và khuyến khích đầu tư R&D, Trung Quốc đã biến tự động hóa thành ưu tiên hàng đầu. Không chỉ các tập đoàn lớn như Geely, Zeekr hay Leapmotor đầu tư mạnh tay vào robot, mà hàng ngàn doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đang nhanh chóng trang bị robot sản xuất nhằm nâng cao năng suất và giảm sự phụ thuộc vào lao động thủ công.
Các nhà sản xuất robot nội địa Trung Quốc như Siasun, Estun, hoặc các công ty mới nổi trong lĩnh vực AI như Yunmu Intelligent Manufacturing cũng đang vươn lên, góp phần giảm phụ thuộc vào robot nhập khẩu.
Mở rộng lĩnh vực tự động hóa: Không chỉ ô tô, mà còn tất cả ngành sản xuất
Không chỉ dừng lại ở ngành công nghiệp ô tô – lĩnh vực luôn đi đầu về tự động hóa, đội quân robot Trung Quốc đã nhanh chóng lan tỏa vào các ngành như điện tử, chế biến thực phẩm, dệt may, logistics và thậm chí dịch vụ khách hàng.
Tại một nhà máy của Zeekr ở Ninh Ba, số lượng robot đã tăng từ 500 lên 820 chỉ trong vòng bốn năm, minh chứng cho tốc độ tự động hóa nhanh chóng. Ngay cả các xưởng sản xuất nhỏ, như cơ sở gia công thiết bị nướng BBQ của ông Elon Li tại Quảng Châu, cũng đang đầu tư vào robot gắn AI để thay thế công nhân hàn kim loại.
Mỗi robot được trang bị cảm biến và camera thông minh có thể học theo thao tác của con người, ghi nhớ và tái tạo quy trình với độ chính xác cao – một sự thay đổi căn bản trong cách tổ chức sản xuất.
Không thể thiếu vai trò con người: Tự động hóa và nhân lực tay nghề cao
Dù vậy, đội quân robot không thể loại bỏ hoàn toàn lao động con người. Những công đoạn đòi hỏi sự khéo léo tinh vi, kiểm tra chất lượng, lắp đặt các chi tiết phức tạp như hệ thống dây điện vẫn yêu cầu bàn tay con người.
Trung Quốc cũng đồng thời đầu tư mạnh vào đào tạo lực lượng lao động kỹ thuật cao – những kỹ sư, kỹ thuật viên có thể vận hành, giám sát và tối ưu hóa hoạt động của robot. Đây chính là yếu tố đảm bảo rằng tự động hóa không dẫn đến đình trệ hay kém hiệu quả trong các giai đoạn sản xuất nhạy cảm.
Tham vọng toàn cầu: Từ công xưởng giá rẻ thành cường quốc công nghệ cao
Điều đặc biệt quan trọng là thông qua tự động hóa, Trung Quốc đang dịch chuyển mô hình tăng trưởng từ dựa trên lao động giá rẻ sang dựa trên công nghệ cao, năng suất cao. Mục tiêu không chỉ là bảo vệ thị phần hiện có, mà còn là nâng cấp vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.
Với chiến lược “tự động hóa nội địa hóa”, Trung Quốc kỳ vọng sẽ kiểm soát tốt hơn chuỗi cung ứng, chủ động trước các biến động địa chính trị, đồng thời định hình lại tiêu chuẩn sản xuất toàn cầu.
Đội quân robot – lá bài chiến lược dài hạn của Trung Quốc
Trong cuộc chiến thương mại và cạnh tranh công nghệ kéo dài, “đội quân robot” chính là một trong những quân bài chiến lược quan trọng nhất của Trung Quốc. Không chỉ giúp vượt qua các rào cản thuế quan trước mắt, tự động hóa toàn diện còn giúp Trung Quốc xây dựng nền sản xuất linh hoạt, hiệu quả và khó thay thế.
Khi các quốc gia khác còn đang vật lộn với bài toán chi phí lao động, thiếu hụt nhân sự kỹ thuật cao và gánh nặng tái cấu trúc sản xuất, Trung Quốc đã và đang đi trước một bước trong cuộc đua tự động hóa toàn cầu.
