“Appstinence” đang trở thành trào lưu mới trong giới trẻ, khuyến khích cắt giảm thời gian dùng mạng xã hội và sống gắn kết hơn ngoài đời thực.
Một phong trào đang thu hút sự quan tâm trong giới trẻ có tên gọi “appstinence” – lối chơi chữ từ “abstinence” (kiêng khem) – đang ngày càng lan rộng trong cộng đồng Millennials và Gen Z. Mục tiêu của xu hướng này là thoát khỏi sự phụ thuộc vào điện thoại thông minh và giảm thiểu thời gian sử dụng mạng xã hội, hướng đến một cuộc sống kết nối nhiều hơn với thực tế.
Không giống như thế hệ cha mẹ, thế hệ trẻ lớn lên trong môi trường số hóa toàn diện, nơi màn hình và ứng dụng là một phần không thể thiếu trong học tập, công việc và giao tiếp. Tuy nhiên, nhiều người trẻ đang bắt đầu nói “không” với sự gắn bó quá mức đó. Họ lựa chọn điện thoại “thông minh một nửa” – chỉ hỗ trợ gọi và nhắn tin, hoặc tham gia các chương trình “cai nghiện số” để làm chủ lại cuộc sống.
Theo khảo sát của Pew Research năm 2024, gần một nửa thanh thiếu niên Hoa Kỳ sử dụng Internet “gần như liên tục”, chủ yếu thông qua các nền tảng được thuật toán hóa như YouTube, Instagram hay Snapchat. Điều này khiến nhiều bạn trẻ cảm thấy mất kiểm soát và khao khát lấy lại sự tập trung, năng suất và khả năng kết nối xã hội chân thật hơn.
Phát biểu người dùng Reddit
“Tôi nhận ra mình cần thoát ra khỏi Facebook sau khi dành quá nhiều giờ mỗi ngày lướt mạng thời kỳ đầu nhiệm kỳ Tổng thống Trump. Khi xóa ứng dụng, thời gian dùng mạng xã hội của tôi giảm tới 40%, và sức khỏe tinh thần được cải thiện rõ rệt.”
Thay vì loại bỏ hoàn toàn công nghệ, những người theo trào lưu appstinence tìm cách kiểm soát nó. Một số chọn sử dụng các thiết bị như Light Phone – điện thoại không có truy cập email hay mạng xã hội, chỉ dùng cho những nhu cầu thiết yếu. Dù có giá thành cao hơn smartphone tầm trung, nhưng chính sự tối giản lại là lý do khiến chúng được ưa chuộng.
Với những người vẫn muốn giữ lại điện thoại thông minh, nhiều giải pháp khác cũng được áp dụng. Họ sử dụng các ứng dụng bên thứ ba hoặc cài đặt tích hợp như Apple Screen Time hay Android Digital Wellbeing để đặt giới hạn thời gian sử dụng, khóa tạm thời các ứng dụng gây nghiện và theo dõi hành vi trực tuyến.
Trên diễn đàn r/Futurology, hàng loạt người dùng đã chia sẻ trải nghiệm chuyển đổi sang lối sống ít công nghệ hơn. Một số cha mẹ thừa nhận đã phải cảnh báo con cái về mặt trái của việc sử dụng điện thoại quá mức, ví như “một người cha nghiện thuốc nói với con rằng: đừng đi vào vết xe đổ của bố”.
Dù vậy, trào lưu appstinence cũng không tránh khỏi những tranh cãi. Có người cho rằng, việc những người thông minh nhất rút lui khỏi nền tảng số có thể dẫn đến một xã hội thiếu vắng quan điểm sắc sảo và ảnh hưởng tiêu cực tới truyền thông công chúng.
Tuy nhiên, nhiều người tham gia phong trào này đều đồng tình rằng: “Điện thoại không phải vấn đề, mạng xã hội mới là điều khiến chúng ta đánh mất kiểm soát.” Và appstinence – nếu không mang lại lời giải triệt để – thì ít nhất cũng là một bước khởi đầu giúp con người hiện đại tìm lại sự cân bằng giữa thế giới số và đời thực.
