Israel sử dụng các cuộc tấn công hạt nhân nhằm làm suy yếu và hướng tới lật đổ chính quyền thần quyền tại Iran, với mục tiêu chiến lược vượt ra ngoài việc ngăn chặn chương trình hạt nhân.
Trong một động thái bất ngờ vào sáng sớm ngày 13 tháng 6, Israel đã tiến hành các cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào nhiều cơ sở hạ tầng quân sự và hạt nhân then chốt của Iran. Mặc dù tuyên bố chính thức là nhằm trì hoãn chương trình phát triển vũ khí hạt nhân của Tehran, quy mô tấn công và tuyên bố của giới lãnh đạo Israel đã hé lộ một mục tiêu sâu xa hơn: thúc đẩy thay đổi chính quyền tại Cộng hòa Hồi giáo Iran.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu không giấu giếm thông điệp trong bài phát biểu trực tuyến gửi tới người dân Iran sau loạt không kích đầu tiên. Ông kêu gọi họ “đứng lên và lên tiếng”, nhấn mạnh “ngày tự do của các bạn đang đến gần”. Đây là lần đầu tiên một nhà lãnh đạo Israel công khai khuyến khích người dân Iran thay đổi chế độ – một tín hiệu rõ ràng về ý định chiến lược vượt ngoài việc phá hủy cơ sở vật chất quân sự.
Theo các chuyên gia an ninh, ngoài việc nhắm tới các địa điểm làm giàu uranium và kho tên lửa, chiến dịch còn nhằm vào các nhân vật chủ chốt trong hệ thống chỉ huy quân sự và khoa học hạt nhân Iran. Những mục tiêu này được cho là nhằm làm rối loạn bộ máy điều hành an ninh, qua đó gây suy yếu nền tảng của chính quyền thần quyền hiện tại.
“Một phần động lực khiến Israel ra tay là hy vọng tạo điều kiện cho sự thay đổi chế độ tại Iran”, ông Michael Singh, cựu quan chức Mỹ tại Viện Chính sách Cận Đông Washington, nhận định. “Thương vong dân sự thấp trong đợt tấn công đầu tiên cho thấy mục tiêu không chỉ là quân sự”.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích cảnh báo rằng việc làm suy yếu giới chức quân sự có thể không đủ để thúc đẩy phong trào lật đổ, nhất là khi chính quyền Iran vẫn duy trì được sự trung thành tuyệt đối từ lực lượng an ninh và một bộ phận đáng kể trong cộng đồng người Hồi giáo dòng Shi’ite.
Đại giáo chủ Ali Khamenei – lãnh tụ tối cao Iran – đã lên tiếng cáo buộc Israel khơi mào chiến tranh. Trong khi đó, phía Israel tuyên bố các cuộc tấn công mới chỉ là bước khởi đầu cho một chiến dịch dài hơi nhằm kéo giãn tiến độ phát triển hạt nhân của Tehran.
Israel cũng thừa nhận không thể một mình phá hủy hoàn toàn chương trình hạt nhân Iran. Cố vấn An ninh Quốc gia Israel Tzachi Hanegbi khẳng định, chiến dịch quân sự chỉ nhằm tạo ra thế đàm phán với Mỹ để đạt được một thỏa thuận kiểm soát hạt nhân toàn diện hơn.
“Không thể tiêu diệt một chương trình hạt nhân chỉ bằng biện pháp quân sự”, Hanegbi phát biểu trên truyền hình.
Dù vậy, giới phân tích cũng ghi nhận mức độ ảnh hưởng của chiến dịch, khi nó gây rối loạn sâu rộng trong giới chức quân sự cấp cao của Iran. Cựu chuyên gia phân tích của Mossad – bà Sima Shine – cho rằng việc loại bỏ các chỉ huy dày dạn kinh nghiệm là cú đòn mạnh vào khả năng giữ ổn định nội bộ của chế độ thần quyền.
Tuy nhiên, một số tiếng nói thận trọng như ông Jonathan Panikoff – cựu phó giám đốc tình báo quốc gia Mỹ – lại cảnh báo rằng nếu Israel thực sự thành công trong việc gây sụp đổ chế độ Iran, người kế nhiệm có thể còn cứng rắn hơn với Israel. “Lịch sử đã cho thấy, điều tồi tệ hơn luôn có thể xảy ra”, ông nói.
Chiến dịch quân sự hiện tại đang thu hút sự quan tâm đặc biệt từ cộng đồng quốc tế, trong bối cảnh các bên vẫn đang theo dõi sát phản ứng tiếp theo từ Tehran, cũng như mức độ can dự của Mỹ – đồng minh thân cận nhất của Israel. Trước mắt, Nhà Trắng chưa đưa ra bình luận cụ thể nào về mục tiêu thay đổi chế độ mà Israel đang theo đuổi.
