Chỉ sau 48 giờ, Israel đã làm chủ bầu trời Tehran, đạt được ưu thế trên không và mở rộng quy mô tấn công, điều mà Nga không thể đạt được sau hơn 3 năm ở Ukraine.
Trong vòng chưa đầy hai ngày kể từ khi khởi động chiến dịch chống lại Iran, Israel đã tuyên bố kiểm soát không phận phía tây nước này, bao gồm cả thủ đô Tehran. Đây là thành tựu quân sự khiến giới quan sát toàn cầu sửng sốt, đặc biệt khi đặt trong bối cảnh Nga vẫn chưa đạt được ưu thế trên không tại Ukraine dù đã sa lầy hơn ba năm.
Việc Israel chuyển từ dùng tên lửa tầm xa sang thả bom trực tiếp từ máy bay chiến đấu ngay trên bầu trời Iran cho thấy năng lực triển khai sâu và chính xác vượt trội. Các máy bay F-35 thế hệ mới cùng với các dòng F-15 và F-16 đã phối hợp chặt chẽ trong các đợt không kích có độ chính xác cao, sử dụng cả bom JDAM và SPICE để tận dụng tối đa hiệu quả tấn công và chi phí thấp hơn tên lửa.
Theo Tham mưu trưởng Eyal Zamir của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), chiến dịch này đã tiêu diệt hàng chục hệ thống phòng không, phá hủy các cơ sở sản xuất tên lửa, và loại bỏ các chỉ huy cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran. Ông khẳng định: “Các phi công của chúng tôi đang bay hàng trăm km, đối mặt nguy hiểm lớn để tiêu diệt hàng trăm mục tiêu với độ chính xác cao.”
Điểm khác biệt nổi bật so với chiến tranh Nga–Ukraine là khả năng tấn công chủ động của Israel mà không cần triển khai lực lượng mặt đất. Trong khi Moscow sa lầy trong chiến tranh chiến hào, thì Israel – nhờ vào ưu thế trên không và hệ thống tình báo – đã tạo nên thế áp đảo từ trên cao. Cựu chỉ huy lực lượng Anh tại Syria, Martin Sampson, nhận định: “Iran đơn giản là không có năng lực tương ứng để phản ứng lại một chiến dịch như vậy.”
Giới chuyên gia cho rằng, Iran đã phạm sai lầm chiến lược khi đặt cược vào năng lực răn đe của tên lửa thay vì đầu tư vào hệ thống phòng không hiện đại. Không giống Ukraine – vốn có hệ thống phòng không hiệu quả từ thời Liên Xô – Tehran thiếu khả năng ngăn chặn tấn công từ trên không và không có lực lượng không quân đủ mạnh để đối đầu với Israel.
Một yếu tố quan trọng khác là sự bất ngờ chiến thuật. Israel đã sử dụng các đội đặc nhiệm và UAV tầm ngắn để phá hủy hệ thống phòng không của Iran ngay từ đầu chiến dịch. Song song, hoạt động tình báo tinh nhuệ đã góp phần loại bỏ một phần lớn bộ chỉ huy quân sự Iran. Theo chuyên gia Michael Horowitz, “Israel đã làm điều mà Nga mong muốn với Ukraine – một chiến dịch ‘chặt đầu’ từ bên trong – nhưng Iran dễ thâm nhập hơn nhiều do sự bất mãn trong xã hội.”
Dù Iran vẫn tiếp tục phóng tên lửa vào Israel, thời gian dường như đang đứng về phía Tel Aviv. Theo Tướng Timothy Wray (Hoa Kỳ), “Cách hiệu quả nhất để tiêu diệt tên lửa là khi nó vẫn còn trên mặt đất, và đó là điều mà Israel đang làm tốt – không ngừng tận dụng lợi thế để phá hủy năng lực tấn công của đối phương.”
Từ đây, ưu thế trên không không chỉ là biểu tượng cho sức mạnh quân sự vượt trội mà còn là bài học chiến lược toàn cầu: ai nắm bầu trời – người đó nắm quyền kiểm soát cục diện chiến tranh.