Kết hợp rapamycin và trametinib giúp kéo dài tuổi thọ chuột tới 30%, mở ra triển vọng làm chậm quá trình lão hóa ở người trong tương lai.
Một nghiên cứu đột phá mới đây cho thấy, việc kết hợp rapamycin và trametinib – hai loại thuốc vốn được dùng trong điều trị ung thư – có thể làm chậm quá trình lão hóa và kéo dài tuổi thọ của chuột tới 30%. Phát hiện này hứa hẹn mở ra một hướng đi mới trong việc cải thiện chất lượng sống khi về già ở con người.
Nghiên cứu được thực hiện bởi một nhóm khoa học quốc tế, trong đó có Giáo sư Dame Linda Partridge – chuyên gia di truyền học tại University College London – và được công bố trên tạp chí Nature Aging. Dù kết quả ở người chưa thể khẳng định sẽ tương tự như ở chuột, nhóm nghiên cứu kỳ vọng rằng phương pháp kết hợp thuốc này sẽ giúp kéo dài thời gian khỏe mạnh không bệnh tật ở người lớn tuổi.
“Chúng tôi không kỳ vọng sẽ kéo dài tuổi thọ con người như đã thấy ở chuột, nhưng mục tiêu của chúng tôi là giúp người già sống khỏe mạnh hơn, lâu hơn,” – Giáo sư Linda Partridge nhấn mạnh trong tuyên bố của mình.
Cơ chế hoạt động và tiềm năng ứng dụng
Cả rapamycin và trametinib đều can thiệp vào hệ thống tín hiệu Ras/Insulin/TOR – một mạng lưới điều phối các hoạt động then chốt của tế bào như tăng trưởng, trao đổi chất và lão hóa.
Trong khi rapamycin đã được xác nhận là một loại thuốc “bảo vệ lão hóa” (geroprotector) mạnh mẽ, từng chứng minh khả năng kéo dài tuổi thọ ở chuột từ 15–20%, trametinib cũng cho thấy hiệu quả tương tự ở ruồi và chuột với mức gia tăng tuổi thọ khoảng 5–10%.
Đặc biệt, nghiên cứu mới đã khẳng định rằng việc kết hợp cả hai thuốc này tạo ra hiệu ứng cộng hưởng, vượt xa kết quả của từng loại thuốc riêng lẻ. Nhóm nghiên cứu còn phát hiện các thay đổi mới mẻ trong hoạt động gen, điều này cho thấy tác động của liệu pháp không chỉ đơn thuần là tăng liều mà thực sự mở ra các cơ chế sinh học mới.
Ngoài việc kéo dài tuổi thọ, sự kết hợp rapamycin và trametinib còn giúp chuột giảm viêm mạn tính, đặc biệt là ở não và các mô khác – yếu tố quan trọng trong việc ngăn ngừa nhiều bệnh lý liên quan đến tuổi già, bao gồm ung thư.
Bước đệm hướng đến thử nghiệm lâm sàng
Hiện nhóm nghiên cứu đang tiếp tục tối ưu hóa liều lượng trametinib để đảm bảo hiệu quả kéo dài tuổi thọ mà vẫn hạn chế tác dụng phụ. Một yếu tố thuận lợi là trametinib đã được phê duyệt sử dụng ở người, giúp rút ngắn đáng kể thời gian chuyển sang giai đoạn thử nghiệm lâm sàng.
“Trametinib, đặc biệt khi phối hợp với rapamycin, là ứng viên đầy triển vọng cho các thử nghiệm lâm sàng với vai trò là chất bảo vệ chống lão hóa,” – Nhà sinh vật học Sebastian Grönke từ Viện Max Planck về Sinh học Lão hóa tại Cologne, Đức chia sẻ.
Dù vậy, các nhà nghiên cứu cũng lưu ý cần có thêm các nghiên cứu sâu rộng hơn trên người để xác định rõ những nhóm đối tượng nào sẽ hưởng lợi nhiều nhất từ liệu pháp mới này.
Việc ứng dụng thành công các loại thuốc chống ung thư vào lĩnh vực chống lão hóa không chỉ mở ra triển vọng y học mới mà còn đặt ra câu hỏi quan trọng về sự giao thoa giữa điều trị bệnh và cải thiện chất lượng sống toàn diện, nhất là khi dân số thế giới đang già hóa nhanh chóng.
