Trước sự phát triển của trí tuệ nhân tạo, người trẻ cần chọn ngành học phù hợp và trang bị kỹ năng liên tục để không bị AI lấy mất việc trong tương lai.
Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) đang đặt ra nhiều thách thức mới cho thị trường lao động, khiến không ít người trẻ lo lắng về nguy cơ mất việc trong tương lai. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, việc chọn ngành học đúng đắn và không ngừng học hỏi sẽ là chìa khóa giúp người lao động giữ vững vị trí và thích ứng hiệu quả với xu thế mới.
Tại tọa đàm “Lao động trẻ, khát vọng phát triển thành phố” do Trung tâm Dịch vụ việc làm thanh niên TP HCM tổ chức ngày 21-5, các chuyên gia đã cùng chia sẻ những góc nhìn thiết thực về định hướng nghề nghiệp thời đại số. Theo ông Trần Anh Tuấn – chuyên gia dự báo nguồn nhân lực và Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP HCM – ba câu hỏi thường gặp nhất trong tư vấn hướng nghiệp hiện nay là: “AI có khiến nhiều người thất nghiệp không?”, “Nên học ngành gì để không bị tụt hậu?” và “Ngành nghề nào sẽ phát triển mạnh trong tương lai?”
Ông Tuấn cho rằng điều nguy hiểm nhất chính là không học gì cả. Với người học, điều quan trọng không phải là biết tất cả, mà là hiểu rõ điểm mạnh của bản thân và tập trung phát triển đúng hướng. Tùy điều kiện và định hướng, học sinh tốt nghiệp THPT có thể chọn học đại học, cao đẳng hoặc học nghề; còn học sinh tốt nghiệp THCS có thể tiếp tục học văn hóa, tham gia hệ giáo dục thường xuyên hoặc học trung cấp. Dù lựa chọn con đường nào, điều quan trọng là học tập nghiêm túc, rèn kỹ năng và tạo ra giá trị thực tiễn trong công việc.
Thị trường lao động hiện đang biến đổi mạnh mẽ dưới tác động của chuyển đổi số. Nhiều công việc truyền thống vẫn tồn tại nhưng yêu cầu về kỹ năng đã thay đổi đáng kể. Theo thống kê tại TP HCM, có tới hơn 95% vị trí tuyển dụng đòi hỏi người lao động phải qua đào tạo. Nhu cầu tập trung lớn vào lĩnh vực thương mại – dịch vụ (66%) và công nghiệp – xây dựng (33%).
Dưới đây là 10 nhóm ngành có triển vọng cao theo ông Trần Anh Tuấn:
- Công nghệ – kỹ thuật số: công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu, an toàn thông tin, thiết kế vi mạch.
- Cơ điện – kỹ thuật ứng dụng: cơ điện tử, kỹ thuật ô tô, năng lượng tái tạo, công nghệ vật liệu, công nghệ nano.
- Kinh tế và quản trị số: thương mại điện tử, tài chính công nghệ, marketing kỹ thuật số, logistics và chuỗi cung ứng.
- Kiến trúc – xây dựng – thiết kế: kiến trúc đô thị thông minh, xây dựng, thiết kế thời trang, mỹ thuật số.
- Du lịch – nhà hàng – khách sạn: quản lý lữ hành, dịch vụ ăn uống, hospitality.
- Luật – xã hội – nhân văn: luật, tâm lý học, truyền thông, quan hệ quốc tế, ngôn ngữ học.
- Giáo dục – đào tạo nghề: công nghệ giáo dục, sư phạm kỹ thuật.
- Y tế – chăm sóc sức khỏe: y dược, điều dưỡng, công nghệ y sinh, chăm sóc sắc đẹp.
- Nông nghiệp công nghệ cao: công nghệ thực phẩm, sinh học ứng dụng, thủy sản.
- Văn hóa – thể thao – nghệ thuật: nghệ thuật số, thể thao, marketing thể thao.
Ông Tuấn nhấn mạnh, người trẻ muốn không bị AI thay thế cần xác định rõ năng lực cá nhân, lựa chọn ngành phù hợp với xu hướng thị trường và duy trì tinh thần học tập suốt đời. Đặc biệt, năng lực học tập linh hoạt và khả năng thích nghi với công nghệ sẽ là lợi thế cạnh tranh then chốt trong tương lai việc làm.
Bà Vũ Phương Loan – Phó phòng Giáo dục thường xuyên và Đại học, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM – cũng đồng quan điểm rằng việc học nghề hiện nay có thể mang lại cơ hội lớn không kém học đại học. Yếu tố quan trọng không nằm ở bằng cấp mà là việc người học biết phát huy điểm mạnh và trau dồi kỹ năng mềm như giao tiếp, làm việc nhóm, giải quyết vấn đề, năng lực số và khả năng học tập công nghệ mới.
Cũng trong tọa đàm, bà Lượng Thị Tới – Phó Giám đốc Sở Nội vụ TP HCM – nhận định rằng, với hơn 2,3 triệu lao động trẻ, TP HCM có nguồn nhân lực dồi dào nhưng còn thiếu định hướng nghề nghiệp dài hạn. Nhiều người chọn việc làm ngắn hạn vì thu nhập nhanh, dễ dẫn đến bỏ dở hành trình phát triển lâu dài.
Bà Tới đề xuất thành phố cần có các chính sách hỗ trợ giữ chân nhân tài, đồng thời cải cách chương trình giáo dục theo hướng gắn kết thực tiễn và doanh nghiệp. Cần mở rộng cơ hội thực hành và tăng cường kết nối giữa nhà trường, doanh nghiệp và các dự án khởi nghiệp để người học sớm tích lũy kinh nghiệm làm việc.
