Luật Đường sắt sửa đổi tạo điều kiện cho Vingroup, Hòa Phát, Đèo Cả… tham gia chuỗi dự án hạ tầng quy mô 160 tỷ USD từ ngày 1/7.
Ngày 27/6, Quốc hội chính thức thông qua Luật Đường sắt (sửa đổi) – văn bản pháp lý quan trọng được kỳ vọng mở ra kỷ nguyên mới cho ngành giao thông vận tải đường sắt tại Việt Nam. Luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, với một số điều khoản được áp dụng sớm từ ngày 1/1/2026, giúp tháo gỡ các nút thắt trong quy hoạch, đầu tư và đấu thầu, đồng thời mở rộng cánh cửa cho khu vực tư nhân tham gia sâu vào hệ thống hạ tầng chiến lược quốc gia.
Một điểm mới mang tính đột phá là quy định về điều chỉnh quy hoạch. Theo đó, các dự án đường sắt và tái định cư liên quan nếu đã phù hợp với quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia hoặc quy hoạch tỉnh sẽ được phê duyệt ngay, không cần điều chỉnh các quy hoạch liên quan khác. Điều này rút ngắn thời gian chuẩn bị dự án, tăng hiệu quả triển khai và tạo tính chủ động cho các doanh nghiệp.
Luật cũng đảm bảo nguyên tắc quản lý an toàn, phân định rạch ròi giữa chức năng quản lý nhà nước và hoạt động kinh doanh, từ đó đảm bảo môi trường cạnh tranh bình đẳng. Chính sách ưu đãi, hỗ trợ phát triển ngành đường sắt được thiết kế tập trung, rõ đối tượng và có cơ chế giám sát chặt chẽ từ Quốc hội nhằm hạn chế lãng phí và thất thoát.
Đặc biệt, các doanh nghiệp tư nhân tham gia đầu tư và kinh doanh đường sắt sẽ được miễn, giảm tiền sử dụng đất, hỗ trợ tín dụng, ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp và nhiều chính sách hỗ trợ khác tại các khu vực kinh tế khó khăn. Thủ tục dự án cũng được tinh giản đáng kể, đi kèm cơ chế đấu thầu đặc thù, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp.
Luật mới được kỳ vọng tạo cú hích mạnh mẽ cho chuỗi dự án quy mô hơn 160 tỷ USD mà Chính phủ đang triển khai, bao gồm các tuyến kết nối Trung Quốc như Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, Hà Nội – Lạng Sơn, Hà Nội – Hạ Long – Móng Cái; tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam trị giá 67 tỷ USD và các tuyến metro tại Hà Nội, TP.HCM có tổng vốn đầu tư 77,2 tỷ USD.
Hàng loạt doanh nghiệp lớn như Vingroup (VinSpeed), THACO, liên danh Mekolor – Great USA, cùng các tên tuổi trong ngành hạ tầng như Đèo Cả, Vinaconex, Fecon, Lizen… sẽ được tháo gỡ rào cản pháp lý, tạo thuận lợi để tiếp cận và triển khai các dự án trọng điểm.
Ngoài ra, nhóm doanh nghiệp sản xuất vật liệu, thiết bị như Hòa Phát (sản xuất ray thép), Viettel (hệ thống tín hiệu), Fecon, Đèo Cả (chế tạo toa tàu) cũng sẽ hưởng lợi từ khung chính sách đầu tư minh bạch hơn. Đây là cơ hội quan trọng giúp hình thành chuỗi cung ứng công nghiệp đường sắt hoàn chỉnh, thúc đẩy phát triển ngành cơ khí, logistics và thi công chuyên biệt tại Việt Nam.