Một phụ nữ tại Texas đã tử vong do nhiễm amip ăn não sau khi sử dụng nước máy chưa đun sôi trong thiết bị rửa mũi, CDC khuyến cáo người dân nên thận trọng.
Một phụ nữ 71 tuổi sống tại Texas đã tử vong vì bị nhiễm amip ăn não Naegleria fowleri – một loại ký sinh trùng cực kỳ nguy hiểm – sau khi sử dụng nước máy chưa đun sôi trong thiết bị rửa mũi. Trường hợp này đang khiến giới chuyên môn và cộng đồng y tế Hoa Kỳ đặc biệt cảnh giác, đặc biệt là trong bối cảnh thời tiết nóng ẩm và mùa du lịch hè đang đến gần.
Nhiễm trùng từ một hành động tưởng chừng vô hại
Theo thông tin từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), bệnh nhân sử dụng nước từ vòi trong xe RV khi đang cắm trại để vệ sinh mũi, thay vì dùng nước vô trùng hoặc nước đã đun sôi. Chỉ sau bốn ngày, bà bắt đầu xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng về thần kinh như sốt, đau đầu, rối loạn nhận thức và co giật. Dù được điều trị tích cực, bà vẫn không qua khỏi và tử vong tám ngày sau khi phát bệnh.
Kết quả xét nghiệm dịch não tủy xác nhận bệnh nhân nhiễm Naegleria fowleri – sinh vật đơn bào cực kỳ nguy hiểm có khả năng tấn công não người thông qua đường mũi, gây ra bệnh viêm não màng não do amip nguyên phát (PAM). Theo CDC, tỷ lệ tử vong do PAM vượt quá 97%, với phần lớn ca nhiễm chỉ sống được vài ngày sau khi phát hiện triệu chứng.
Hiểm họa ẩn mình trong nước
Naegleria fowleri thường tồn tại trong nước ngọt ấm như ao hồ, sông suối, đặc biệt phổ biến vào mùa hè khi nhiệt độ tăng cao. Tuy nhiên, mối nguy này cũng có thể phát sinh từ các nguồn nước sinh hoạt không đảm bảo – như nước máy từ hệ thống cấp nước không được xử lý đúng cách, đặc biệt trong xe RV hoặc khu cắm trại.
“Việc sử dụng nước máy chưa tiệt trùng trong thiết bị rửa mũi có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng, thậm chí tử vong,” – CDC nhấn mạnh trong thông báo.
Tammy Lundstrom, chuyên gia bệnh truyền nhiễm của Trinity Health, cảnh báo: “Nhiễm trùng do amip ăn não tuy hiếm nhưng cực kỳ nguy hiểm. Hầu hết các ca mắc đều không thể cứu chữa.”
Dấu hiệu cảnh báo không thể bỏ qua
Các triệu chứng của PAM thường xuất hiện trong vòng 1–12 ngày sau khi tiếp xúc với nguồn nước nhiễm amip. Ban đầu, bệnh nhân có thể cảm thấy đau đầu, buồn nôn, sốt nhẹ, nhưng tình trạng có thể nhanh chóng tiến triển thành lú lẫn, cứng cổ, co giật và hôn mê.
CDC khuyến cáo bất kỳ ai gặp những dấu hiệu trên, đặc biệt nếu gần đây có hoạt động bơi lội ở nước ngọt ấm hoặc sử dụng nước máy không tiệt trùng để rửa mũi, cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được thăm khám.
Biện pháp phòng ngừa hiệu quả
Để ngăn ngừa nguy cơ lây nhiễm Naegleria fowleri, CDC khuyến cáo chỉ nên sử dụng các loại nước sau để rửa mũi:
- Nước cất (distilled water)
- Nước vô trùng (sterile water)
- Nước máy đã đun sôi ít nhất một phút và để nguội
Ngoài ra, người dân nên hạn chế nhúng đầu khi bơi ở hồ, sông vào mùa hè, đồng thời tránh khuấy động trầm tích dưới đáy các vùng nước ngọt – nơi amip thường trú ngụ.
“Naegleria fowleri chỉ gây bệnh khi xâm nhập vào cơ thể qua đường mũi, chứ không lây qua đường uống hay từ người sang người,” – Lundstrom khẳng định.
Điều trị và khả năng sống sót
Hiện chưa có phương pháp điều trị tiêu chuẩn cho PAM. Một số trường hợp hiếm hoi được cứu sống bằng cách kết hợp nhiều loại thuốc kháng nấm và kháng sinh, trong đó có miltefosine – một loại thuốc mới được chứng minh có hiệu quả tiêu diệt amip trong phòng thí nghiệm. Tuy nhiên, kết quả điều trị thực tế còn hạn chế do phần lớn ca nhiễm được phát hiện quá muộn.
Mặc dù nguy cơ nhiễm Naegleria fowleri rất thấp – chỉ vài ca mỗi năm ở Mỹ – nhưng tỷ lệ tử vong cao khiến việc nâng cao nhận thức và thực hành phòng tránh là vô cùng quan trọng. Sự việc thương tâm tại Texas một lần nữa cảnh báo rằng ngay cả những thói quen tưởng như vô hại như rửa mũi cũng có thể trở thành mối đe dọa đến tính mạng nếu không tuân thủ đúng hướng dẫn an toàn.