Tổng thống Trump bất ngờ tuyên bố Trung Quốc có thể tiếp tục mua dầu từ Iran sau lệnh ngừng bắn, khiến thị trường dầu thế giới chao đảo.
Ngày 24/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump khiến dư luận bất ngờ khi tuyên bố trên mạng xã hội Truth Social rằng Trung Quốc được phép tiếp tục mua dầu từ Iran. Phát biểu này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi ông ra lệnh không kích ba cơ sở hạt nhân của Iran, và ngay sau khi các bên liên quan đạt được thỏa thuận ngừng bắn do Mỹ làm trung gian.
Thông báo này được giới phân tích xem như tín hiệu cho thấy Mỹ đang nới lỏng chính sách cấm vận đối với dầu mỏ Iran – một thay đổi đáng chú ý so với lập trường “áp lực tối đa” mà ông Trump từng nhấn mạnh trước đó. Chính sách mới không chỉ tạo điều kiện cho Trung Quốc, quốc gia nhập khẩu dầu Iran lớn nhất thế giới, mà còn góp phần hạ nhiệt thị trường năng lượng toàn cầu, với giá dầu giảm gần 6% ngay sau thông tin được công bố.
Một quan chức Nhà Trắng giải thích rằng tuyên bố này nhằm gửi thông điệp rằng Iran chưa chặn eo biển Hormuz – tuyến vận chuyển dầu mỏ chiến lược – điều đặc biệt quan trọng đối với Trung Quốc. Tuy vậy, Tổng thống Mỹ vẫn tiếp tục kêu gọi các quốc gia, bao gồm Trung Quốc, ưu tiên nhập khẩu dầu từ Mỹ để tránh rơi vào vi phạm lệnh cấm vận đối với Iran.
Theo ông Scott Modell – cựu nhân viên CIA và hiện là Giám đốc điều hành Tập đoàn Rapidan Energy Group – việc ông Trump cho phép Trung Quốc mua dầu Iran phản ánh xu hướng nới lỏng thực thi cấm vận. Dù vậy, ông Modell lưu ý rằng việc miễn trừ hoàn toàn cấm vận nhiều khả năng sẽ không diễn ra trước các vòng đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran, bởi cấm vận vẫn là đòn bẩy chính trong quá trình thương lượng, nhất là khi Tehran yêu cầu dỡ bỏ cấm vận vĩnh viễn.
Diễn biến này xảy ra trong bối cảnh căng thẳng tại Trung Đông vừa hạ nhiệt. Sau 12 ngày giao tranh, Israel và Iran đã đạt được lệnh ngừng bắn. Phát biểu cùng ngày, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố đây là “chiến thắng lịch sử” cho đất nước ông, khẳng định Israel đã triệt tiêu hai mối đe dọa nghiêm trọng từ Iran: vũ khí hạt nhân và 20.000 tên lửa đạn đạo đang được chế tạo.
Trong khi đó, truyền thông Iran, đặc biệt là đài truyền hình do Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo hậu thuẫn, phát sóng video tuyên truyền theo phong cách Lego, ca ngợi cuộc chiến với Israel và tuyên bố giành chiến thắng.
Tuyên bố của ông Trump không chỉ tác động tới quan hệ Mỹ – Trung – Iran mà còn gây chấn động trên thị trường năng lượng, mở ra khả năng tái định hình chính sách cấm vận năng lượng trong thời gian tới.
