Tổng thống Trump thông báo áp thuế 36% với hàng hóa Campuchia, đồng thời kêu gọi doanh nghiệp nước này chuyển hoạt động sản xuất sang Mỹ để được ưu đãi.
Ngày 9-7, báo Khmer Times đưa tin Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức gửi thư tới Thủ tướng Campuchia Hun Manet, thông báo áp thuế nhập khẩu 36% đối với tất cả hàng hóa có nguồn gốc từ Campuchia bắt đầu từ ngày 1-8-2025. Mức thuế này được điều chỉnh giảm từ mức dự kiến ban đầu là 49%, sau các cuộc đàm phán song phương giữa hai nước.
Trong bức thư, ông Trump nhấn mạnh động thái này nhằm đối phó với tình trạng mất cân bằng thương mại “dai dẳng và không công bằng” mà ông cho là đang gây bất lợi cho nền kinh tế Mỹ. Theo ông, việc thâm hụt thương mại ngày càng gia tăng với Campuchia đe dọa đến lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia Hoa Kỳ, do đó Washington buộc phải hành động quyết liệt.
Điểm đáng chú ý là trong thư, ông Trump đã “mở một cánh cửa” cho phía Campuchia khi gợi ý rằng các doanh nghiệp nước này hoàn toàn có thể tránh được mức thuế cao nếu chuyển một phần hoạt động sản xuất sang Hoa Kỳ hoặc đầu tư trực tiếp vào nền kinh tế Mỹ. Ông hứa rằng chính phủ Mỹ sẽ đảm bảo mọi thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư, sản xuất, xây dựng nhà máy của doanh nghiệp Campuchia tại Mỹ được phê duyệt nhanh chóng, chuyên nghiệp và minh bạch trong vòng vài tuần.
“Nếu Campuchia hoặc các công ty trong nước của ngài quyết định sản xuất hàng hóa tại Mỹ, chúng tôi sẽ làm mọi cách để đảm bảo phê duyệt nhanh chóng, chuyên nghiệp và đúng quy trình chỉ trong vài tuần,” ông Trump viết trong thư.
Bức thư cũng đưa ra cảnh báo mạnh mẽ về việc lách thuế quan qua hình thức trung chuyển hàng hóa qua các nước thứ ba, một chiến lược được cho là đang ngày càng phổ biến ở khu vực Đông Nam Á. Ông Trump khẳng định, bất kỳ nỗ lực né tránh nào như vậy sẽ phải đối mặt với mức thuế quan thậm chí cao hơn.
Ngoài ra, ông Trump cho biết nếu Campuchia quyết định áp thuế trả đũa lên hàng hóa của Mỹ, Washington sẵn sàng áp dụng thêm mức thuế ngoài khung 36% đã công bố. Tuy nhiên, nếu chính phủ Campuchia dỡ bỏ các rào cản thuế quan và phi thuế quan hiện tại đối với hàng hóa, dịch vụ và công nghệ của Mỹ, thì Mỹ sẵn sàng xem xét điều chỉnh lại mức thuế quan đã áp dụng.
Phản ứng về bức thư này, Phó thủ tướng Campuchia Sun Chanthol cho biết trong cuộc họp báo ngày 8-7 rằng chính phủ nước này đã đạt được một “thắng lợi lớn” khi thuyết phục Mỹ giảm thuế từ 49% xuống còn 36%. Tuy vậy, ông cũng khẳng định đây chưa phải là kết quả cuối cùng vì ông Trump đã để ngỏ khả năng tiếp tục đàm phán trước thời hạn 1-8.
Các nhà phân tích cảnh báo mức thuế 36% có thể gây ra cú sốc lớn đối với nền kinh tế Campuchia. Mỹ là một trong những đối tác xuất khẩu chủ lực của Campuchia, đặc biệt trong các mặt hàng như may mặc, giày dép, xe đạp và nông sản. Bất kỳ sự gia tăng đột biến nào về thuế nhập khẩu đều có nguy cơ ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc làm và sản lượng sản xuất trong nước.
Ông Casey Barnett – Chủ tịch Phòng Thương mại Mỹ tại Campuchia – cho rằng vẫn còn cơ hội để Campuchia nhận được mức thuế thấp hơn nếu chấp nhận một số điều kiện từ phía Mỹ. Những điều kiện này bao gồm việc cho phép hàng hóa Mỹ được tiếp cận thị trường Campuchia mà không phải chịu thuế, đẩy nhanh việc cấp phép cho công nghệ Mỹ, và hạn chế hợp tác quốc phòng và chính sách với Trung Quốc.
Dư luận hiện đang chờ đợi phản ứng chính thức từ Chính phủ Campuchia. Dù bị đặt vào thế bị động, nhưng Phnom Penh có thể cân nhắc các biện pháp đối thoại tích cực để duy trì lợi ích xuất khẩu và ổn định kinh tế trong bối cảnh chính sách thương mại từ Mỹ đang có nhiều biến động khó lường.