Ngôi đền Palaspata mới được phát hiện hé lộ bí mật về nền văn minh Tiwanaku bí ẩn từng thống trị dãy Andes hơn 1.000 năm trước.
Các nhà khảo cổ học mới đây đã phát hiện một ngôi đền cổ có tên Palaspata trên dãy núi Andes, Bolivia, giúp giải mã thêm về nền văn minh Tiwanaku – một xã hội hùng mạnh tồn tại từ hơn một nghìn năm trước nhưng đã biến mất một cách bí ẩn.
Palaspata nằm trên đỉnh một ngọn đồi ở thành phố Caracollo, gần khu di tích nổi tiếng Tiwanaku được UNESCO công nhận bên Hồ Titicaca. Địa điểm này vốn được người dân địa phương biết đến nhưng chưa từng được nghiên cứu sâu do vị trí khiêm tốn.
Tuy nhiên, các nhà khoa học từ Đại học bang Pennsylvania (Mỹ) phối hợp với các tổ chức Bolivia đã sử dụng ảnh vệ tinh và kỹ thuật tái tạo 3D để khám phá chi tiết về cấu trúc và địa hình khu vực này. Kết quả cho thấy Palaspata có quy mô gần bằng một dãy phố và được thiết kế đặc biệt cho các nghi lễ quan trọng, chẳng hạn như các lễ hội sau ngày phân mặt trời.
Giáo sư nhân chủng học José Capriles, người dẫn đầu nhóm nghiên cứu, cho biết vị trí của đền Palaspata vô cùng chiến lược, nằm trên các tuyến giao thương huyết mạch giữa vùng cao nguyên Hồ Titicaca, vùng Altiplano nuôi lạc đà không bướu và thung lũng Cochabamba giàu sản vật. Điều này phản ánh tầm quan trọng về kinh tế và chính trị của khu vực trong thời kỳ hoàng kim của nền văn minh Tiwanaku.
Các nhà nghiên cứu cho rằng, trong xã hội Tiwanaku, giao thương và các quyết định chính trị thường được gắn liền với nghi thức tôn giáo. Capriles nhấn mạnh, nghi lễ là một “ngôn ngữ chung” giúp thúc đẩy sự hợp tác rộng rãi giữa các cá nhân và cộng đồng.
Theo Ventura Guarayo, thị trưởng Caracollo, khám phá này rất có giá trị trong việc thúc đẩy du lịch và bảo tồn di sản văn hóa địa phương. Thành phố đang hợp tác với các cơ quan chức năng để đảm bảo ngôi đền được bảo vệ đúng mức.
Mặc dù nền văn minh Tiwanaku đã sụp đổ một cách bí ẩn vào khoảng năm 1000 sau Công nguyên, nhưng các nhà khảo cổ tin rằng nguyên nhân có thể do biến đổi khí hậu và hạn hán kéo dài. Các bằng chứng khảo cổ học cho thấy, người Tiwanaku từng thực hiện các nghi lễ hiến tế để cầu mưa.
Cho đến nay, chỉ khoảng 10% tàn tích của nền văn minh Tiwanaku được khai quật. Các nhà khoa học hy vọng rằng khám phá về ngôi đền Palaspata sẽ mở ra nhiều bí ẩn còn ẩn giấu, giúp hiểu rõ hơn về quá khứ và cách con người cổ đại đối mặt với những thách thức môi trường.