Nhiều tiểu thương ở Hà Nội phải tạm dừng kinh doanh hoặc bán hàng lén lút vì lo ngại bị kiểm tra thuế và truy xuất nguồn gốc hàng hóa.
Phố Hàng Ngang – Hàng Đào, vốn là một trong những điểm mua sắm nhộn nhịp nhất Hà Nội, giờ đây bỗng rơi vào tình trạng im lìm, cửa đóng then cài. Sáng ngày 6/6, chị Ngọc Lan, một khách quen của khu phố, bất ngờ khi đi cả hai lượt từ đầu đến cuối phố mà vẫn không thể tìm thấy một cửa hàng mở bán công khai.
Cuối cùng, chị Lan phải khom người, len lỏi qua khe cửa hé mở của một tiệm quen để mua vài bộ quần áo. Người bán lập tức khép cửa lại, nói nhỏ: “Sợ bị kiểm tra thuế nên phải tạm đóng vài hôm”. Sau mỗi lượt khách, cửa cuốn được kéo xuống gần sát đất như không hoạt động.
Không riêng gì chị Lan, nhiều người mua hàng những ngày này phải tìm đủ cách để tiếp cận tiệm quen. Có người liên hệ qua zalo để chọn mẫu giày, thanh toán trực tuyến và nhận hàng ngoài cửa. Việc mua sắm trở nên khó khăn và tốn thời gian hơn bao giờ hết.
Tình trạng trên không chỉ diễn ra ở Hàng Ngang – Hàng Đào mà còn lan rộng ra nhiều tuyến phố buôn bán lớn như Hàng Bông, Hàng Giầy, chợ Đồng Xuân, chợ Hàng Da, phố Chùa Bộc và chợ Ninh Hiệp. Ghi nhận thực tế cho thấy có đến 80% cửa hàng thời trang, giày dép, mỹ phẩm đồng loạt đóng cửa hoặc chỉ mở hé, cử nhân viên ra đón shipper.
“Đi mua bán mà cứ như làm việc phạm pháp. Mọi thứ đều phải kín đáo, dè dặt như thời phong tỏa Covid-19,” chị Kiều Tuyết (quận Hai Bà Trưng) nói sau khi phải đi bộ hàng chục phút để mua vài bộ đồ ngủ.
Cảnh tượng người mua cúi rạp người nhòm vào khe cửa hẹp, gõ nhẹ để được vào trong chọn đồ không còn hiếm. Tại Hàng Ngang, hình ảnh một khách nước ngoài khom lưng, ghé sát vào tiệm quần áo với biển hiệu bị phủ bạt là minh chứng rõ ràng cho sự e dè của giới kinh doanh trong thời điểm hiện tại.
Theo bà Nguyễn Thị Oanh (60 tuổi), tiểu thương bán quần áo tại phố Hàng Đào, nhiều chủ cửa hàng quyết định đóng cửa từ đầu tháng 6 do lo ngại bị truy thu thuế và kiểm tra nguồn gốc hàng hóa. Họ chấp nhận mất khách để tránh bị xử phạt.
Chính sách mới về thuế khoán áp dụng từ 1/6 yêu cầu các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm phải sử dụng hóa đơn điện tử, kết nối máy tính tiền với cơ quan thuế. Điều này khiến nhiều người kinh doanh nhỏ lẻ lo lắng vì phải đầu tư thiết bị, phần mềm và thực hiện quy trình kế toán, thuế vụ vốn không quen thuộc.
“Chúng tôi chưa rõ cách tính thuế, sợ bị sai nên tạm ngưng bán, chỉ nhận tiền mặt để tránh để lại dấu vết giao dịch”, bà Oanh chia sẻ.
Bà Tuyết Hoa, 74 tuổi, người bán nước trà trên phố Hàng Ngang, cho biết hoạt động mua bán ngầm vẫn tiếp diễn. Một số tiệm vẫn âm thầm giao hàng qua shipper, mở hé cửa vừa đủ để đưa đồ ra ngoài. Tuy nhiên, lượng khách thưa thớt khiến việc kinh doanh của cả những hộ phụ trợ như bà cũng ế ẩm.
Tình trạng này được dự báo sẽ tiếp diễn ít nhất đến sau ngày 15/6, khi đợt cao điểm kiểm tra chống buôn lậu và gian lận thương mại kết thúc.
Theo chuyên gia thuế Nguyễn Ngọc Tịnh, việc áp dụng hóa đơn điện tử và giám sát doanh thu qua phần mềm sẽ tạo áp lực không nhỏ lên hộ kinh doanh nhỏ. Ngoài việc đầu tư thiết bị, họ còn phải dành thời gian để học cách lập sổ sách, kê khai thuế, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận thực tế.
PGS.TS Phạm Ngọc Trung cho rằng chiến dịch kiểm tra hiện nay là một phần trong quá trình chuyển mình tất yếu để xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, hiện đại hơn. Nhiều hộ kinh doanh chọn tạm ngừng hoạt động để “nghe ngóng”, nhất là khi nguồn hàng có thể chưa rõ ràng về nguồn gốc.
Dù khó khăn trước mắt, theo ông Trung, các tiểu thương cần hiểu rằng việc tuân thủ pháp luật và quy định về thuế là xu thế tất yếu. Việc nộp thuế đúng không chỉ là trách nhiệm công dân mà còn góp phần nâng cao chất lượng thị trường, giảm tình trạng buôn lậu và hàng giả.
Luật sư Lương Huy Hà, Giám đốc Công ty Luật Lawkey, cũng từng khẳng định: “Hộ kinh doanh cần thay đổi tư duy, coi việc nộp thuế là nghĩa vụ hợp pháp và đạo lý. Thay vì đối phó, hãy tìm cách mở rộng hoạt động, nâng cao năng suất để đóng thuế một cách tự tin và minh bạch.”
Như vậy, trong bối cảnh chính sách thuế đang siết chặt, các hộ kinh doanh tại Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác đang đứng trước lựa chọn khó khăn: tiếp tục kinh doanh trong âm thầm, cầm chừng hay chuyển mình để thích nghi với mô hình quản lý hiện đại và minh bạch hơn.
