Thuế mới áp lên phụ tùng ô tô nhập khẩu tại Mỹ có thể gây tốn thêm hàng chục tỷ USD, ảnh hưởng cả người mua lẫn ngành công nghiệp xe hơi toàn quốc.
Một đợt thuế quan mới đối với phụ tùng ô tô vừa chính thức có hiệu lực tại Mỹ vào ngày 3/5, và được đánh giá có thể làm “rung chuyển” ngành công nghiệp ô tô nước này trong thời gian dài. Với mức thuế nhập khẩu 25% áp lên phần lớn các bộ phận được sản xuất ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ, ngành sản xuất xe hơi Mỹ đang đối mặt với chi phí tăng vọt – kéo theo nguy cơ giá xe cao hơn và ảnh hưởng lan rộng đến cả lĩnh vực sửa chữa, bảo trì và bảo hiểm.
Dù người tiêu dùng ít quan tâm đến xuất xứ từng linh kiện trong xe họ sở hữu, nhưng đối với các nhà sản xuất, thuế phụ tùng đang là vấn đề sống còn. Theo chuyên gia kinh tế trưởng Jonathan Smoke tại Cox Automotive, “so với thuế nhập khẩu xe nguyên chiếc trước đây, chính sách thuế phụ tùng lần này còn có thể gây hại cho toàn bộ nền kinh tế nhiều hơn”.
Jonathan Smoke, Kinh tế trưởng – Cox Automotive:
“Đợt thuế lần này không chỉ làm tăng giá xe mới, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí sửa chữa, bảo trì và bảo hiểm – vốn tác động đến hầu hết người dân Mỹ chứ không chỉ người mua xe mới.”
Ước tính từ dữ liệu thương mại cho thấy chi phí bổ sung có thể lên đến 4.000 USD mỗi xe, khiến tổng chi phí toàn ngành tăng hàng chục tỷ USD. Điều đáng nói là không có chiếc xe nào trong số 10 triệu xe lắp ráp tại Mỹ năm ngoái hoàn toàn không sử dụng linh kiện nhập khẩu, do đó thuế mới này tác động trên diện rộng, chứ không chỉ vào các dòng xe nhập khẩu.
Theo quy định, linh kiện từ Canada – nơi các nhà cung cấp trả lương trên 16 USD/giờ – được miễn thuế nhờ tuân thủ hiệp định USMCA. Nhưng phần lớn các bộ phận nhập từ Mexico, dù chiếm giá trị lớn, lại không đáp ứng tiêu chí và do đó vẫn phải chịu thuế. Năm 2024, Mỹ nhập khẩu hơn 82,5 tỷ USD linh kiện từ Mexico – cao nhất trong tất cả các quốc gia.
Để hỗ trợ phần nào cho các nhà sản xuất, chính phủ Mỹ đã công bố chương trình hoàn thuế tạm thời, với mức hỗ trợ lên đến 3,75% giá trị xe trong năm đầu tiên, sau đó giảm dần qua hai năm tiếp theo. Tuy nhiên, theo ông Smoke, “đây chỉ là cách làm cho một tình huống tồi tệ bớt tệ hơn đôi chút”.
Dù các hãng xe lớn như General Motors và Ford hiện chưa tăng giá ngay lập tức, họ thừa nhận thiệt hại là không nhỏ. CEO GM Mary Barra cho biết doanh nghiệp sẽ mất khoảng 4–5 tỷ USD vì thuế trong năm nay. Ford cũng thông báo sẽ kéo dài chương trình ưu đãi “giá nhân viên” đến hết ngày 4/7 nhằm giữ giá cạnh tranh.
📌 Bức tranh toàn cảnh
Frank DuBois, cựu giáo sư tại Đại học Mỹ, phân tích rằng rất ít phương tiện có thể đáp ứng tiêu chuẩn 85% linh kiện “nội địa” để được miễn thuế, vì ngành ô tô Bắc Mỹ vận hành như một chuỗi cung ứng xuyên biên giới. Linh kiện xe thường được vận chuyển qua lại nhiều lần giữa Mỹ, Mexico và Canada trước khi thành phẩm – khiến việc xác định xuất xứ trở nên phức tạp.
Với việc tổng chi phí thuế quan có thể lên tới 60 tỷ USD nếu áp dụng đầy đủ, và thậm chí giảm về khoảng 40 tỷ USD ngay cả khi có hỗ trợ hoàn thuế, đợt thuế này được xem là một trong những thay đổi lớn nhất từng diễn ra với ngành ô tô Mỹ trong nhiều thập kỷ.
