Chính sách thuế quan của ông Trump có thể đẩy giá tại Mỹ tăng cao, trong khi châu Âu lại được hưởng lợi từ giá nhập khẩu rẻ và đồng euro mạnh.
Nathan Laine/Bloomberg/Hình ảnh Getty
Mặc dù chủ trương “Nước Mỹ trên hết” được Tổng thống Donald Trump nhấn mạnh nhằm bảo vệ sản xuất trong nước, nhưng các nhà phân tích cho rằng chính sách thuế quan mới của ông lại đang mở ra cơ hội cho châu Âu – đặc biệt khi xét đến khả năng kiểm soát lạm phát. Khi Mỹ vật lộn với chi phí nhập khẩu leo thang, châu Âu có thể tận dụng tình thế để thúc đẩy ổn định giá cả và thậm chí cắt giảm lãi suất nếu cần.
Theo phân tích của CNN, các biện pháp tăng thuế nhập khẩu – đặc biệt đối với hàng Trung Quốc – có nguy cơ khiến người tiêu dùng Mỹ chịu chi phí cao hơn, trong khi lại tạo điều kiện cho hàng giá rẻ Trung Quốc chuyển hướng sang châu Âu. Đồng thời, việc đồng euro mạnh lên so với đồng USD càng khiến hàng hóa nhập khẩu vào châu Âu trở nên rẻ hơn, qua đó tạo áp lực hạ giá trên diện rộng.
George Buckley, Kinh tế trưởng châu Âu tại Nomura, nhận định:
“Không giống Mỹ áp thuế diện rộng, châu Âu chỉ phản ứng ở mức tối thiểu và giới hạn theo quốc gia. Do đó, tác động lạm phát ở EU là khá nhẹ. Trong khi đó, chính sách thuế quan diện rộng của Mỹ đã và sẽ tiếp tục làm tăng giá tiêu dùng nội địa.”
Tác động này không chỉ đến từ hàng hóa Trung Quốc rẻ tràn sang thị trường châu Âu. Chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Christine Lagarde cũng lưu ý khả năng Trung Quốc “chuyển hướng xuất khẩu” khỏi thị trường Mỹ sang EU, từ đó thúc đẩy cạnh tranh và kéo giá xuống. Cùng quan điểm, chuyên gia Jack Allen-Reynolds từ Capital Economics phân tích rằng: các nhà xuất khẩu Trung Quốc sẽ buộc phải giảm giá sâu để giải phóng lượng hàng vốn định bán sang Mỹ.
Michael Nagle/Bloomberg/Hình ảnh Getty
Thêm vào đó, sự tăng giá của đồng euro – đã lên hơn 4% so với đồng USD kể từ đầu tháng 4 – càng làm tăng khả năng hàng hóa nhập khẩu vào châu Âu trở nên rẻ hơn. Điều này hỗ trợ rõ rệt cho các hộ gia đình trong bối cảnh nhu cầu vẫn còn yếu. Theo Ruben Segura-Cayuela, Giám đốc nghiên cứu kinh tế khu vực tại Bank of America, sự mất giá của đồng USD gần đây phần lớn đến từ những lo ngại của nhà đầu tư về triển vọng kinh tế Mỹ và rủi ro bất định từ chính sách của ông Trump.
Dẫn chứng lịch sử
Nghiên cứu năm 2019 do Mary Amiti tại Cục Dự trữ Liên bang New York đồng tác giả từng chỉ ra: Các mức thuế quan được áp dụng trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump đã gần như được “chuyển giao hoàn toàn” vào giá bán hàng hóa trong nước – nghĩa là người tiêu dùng Mỹ chịu trực tiếp chi phí tăng.
Ngay cả những doanh nghiệp không bị đánh thuế nhập khẩu cũng có thể tăng giá vì ít phải cạnh tranh hơn. CEO Adidas mới đây xác nhận: “Chi phí tăng do thuế chắc chắn sẽ khiến giá sản phẩm tại Mỹ tăng. Ngược lại, tại các thị trường khác, chúng tôi không có lý do gì để điều chỉnh giá”.
Không dừng lại ở đó, tác động của thuế quan Trump còn được phản ánh trong xu hướng giảm giá năng lượng toàn cầu. Từ sau thông báo áp thuế ngày 2/4, giá dầu Brent – chuẩn mực toàn cầu – đã lao dốc 17%. Giá khí đốt tự nhiên tại châu Âu cũng giảm và được dự báo tiếp tục đi xuống trong năm 2026, trong khi tại Mỹ lại đang có xu hướng tăng. Sự chênh lệch này càng làm nổi bật lợi thế kiểm soát lạm phát của EU so với Mỹ.
Ngoài ra, sự không chắc chắn từ các thay đổi chính sách đột ngột của ông Trump cũng khiến giới đầu tư thận trọng, người tiêu dùng giảm chi tiêu và doanh nghiệp trì hoãn đầu tư – những yếu tố góp phần kìm hãm đà tăng giá ở châu Âu.
Tuy nhiên, EU vẫn đối mặt một số rủi ro tiềm ẩn. Kế hoạch tăng mạnh đầu tư công, đặc biệt vào cơ sở hạ tầng và quốc phòng tại Đức và toàn khối, có thể tạo sức ép lên giá cả trong dài hạn. Dù vậy, các khoản chi này cần nhiều năm để giải ngân và chưa gây ảnh hưởng rõ rệt trong ngắn hạn.
