Thuốc GLP-1 như Ozempic, Wegovy có thể gây thay đổi tâm trạng ở một số người dùng. Chuyên gia khuyến cáo cần theo dõi sức khỏe tâm thần kỹ lưỡng khi sử dụng.
“Đừng ngại nhờ giúp đỡ nếu bạn cảm thấy có điều gì đó không ổn — sức khỏe của bạn phụ thuộc vào điều đó”, một chuyên gia khuyên. (iStock)
Các loại thuốc GLP-1, hiện đang được sử dụng rộng rãi trong điều trị bệnh tiểu đường type 2 và béo phì, đang dấy lên những lo ngại mới liên quan đến sức khỏe tâm thần. Một số bệnh nhân và chuyên gia cho rằng những loại thuốc này có thể liên quan đến tình trạng lo âu, trầm cảm và thay đổi hành vi – nhưng liệu đây là tác dụng phụ thực sự của thuốc hay chỉ là hệ quả của quá trình điều trị?
GLP-1: Hy vọng mới nhưng cần cẩn trọng
Thuốc chủ vận thụ thể GLP-1 (GLP-1 RA) như Ozempic, Wegovy, Victoza và Saxenda đã tạo ra cuộc cách mạng trong việc kiểm soát cân nặng và lượng đường huyết. Tuy nhiên, một số nghiên cứu gần đây, trong đó có báo cáo của Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) vào tháng 6/2024, đã ghi nhận mối liên hệ giữa liệu pháp semaglutide và sự trầm trọng của các rối loạn tâm trạng, đặc biệt ở những bệnh nhân có tiền sử trầm cảm.
Đối với những người quan tâm đến thuốc GLP-1 RA hoặc đang gặp phải những thay đổi về tâm trạng khi dùng thuốc, một chuyên gia đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giữ liên lạc chặt chẽ với các nhà cung cấp dịch vụ y tế. (iStock)
Ngược lại, nghiên cứu đăng trên Diabetes, Obesity and Metabolism lại cho thấy tác động này có thể không bắt nguồn trực tiếp từ thuốc, mà liên quan đến biến thể di truyền cá nhân và sự khác biệt giữa các nhóm dân cư.
“Chúng tôi không tìm thấy mối quan hệ nhân quả trực tiếp giữa gen thụ thể GLP-1 và các rối loạn tâm thần như trầm cảm hay ý nghĩ tự tử,” bác sĩ Brett Osborn khẳng định sau khi phân tích dữ liệu từ gần 500.000 người trong nghiên cứu di truyền quy mô lớn.
Không phải ai cũng bị ảnh hưởng
Tiến sĩ Muhammad Ghanem, bác sĩ phẫu thuật tại Viện giảm cân Orlando Health, chia sẻ rằng trong thực tế lâm sàng, có bệnh nhân báo cáo thay đổi tâm trạng, nhưng cũng có nhiều người không gặp hiện tượng này.
“Trầm cảm là tình trạng phổ biến trong xã hội hiện đại. Rất khó để xác định liệu đó là tác dụng phụ của thuốc hay chỉ đơn thuần trùng thời điểm,” ông nhận định.
“Sự thay đổi về tâm trạng đôi khi đến từ sự thay đổi về hình thể và năng lượng tích cực do giảm cân – không hẳn là điều tiêu cực,” ông nói thêm.
GLP-1 RA không chỉ giúp giảm cân mà còn cải thiện tình trạng viêm, kiểm soát đường huyết và giảm vòng eo – các yếu tố giúp nâng cao thể chất và tăng sự tự tin, theo bác sĩ Osborn.
“Thuốc GLP-1 giúp mọi người lấy lại sức khỏe”, một bác sĩ cho biết. “Và khi mọi người trông và cảm thấy khỏe hơn, khi cơ thể họ cuối cùng bắt đầu làm việc vì họ thay vì chống lại họ, họ thường cười nhiều hơn chứ không phải ít hơn”. (iStock)
Tuy nhiên, cả Osborn và Ghanem đều nhấn mạnh rằng việc theo dõi tâm lý khi sử dụng GLP-1 RA là rất cần thiết, đặc biệt với người có tiền sử rối loạn tâm thần.
Thận trọng vẫn là yếu tố then chốt
Bác sĩ Brunilda Nazario, biên tập viên y khoa chính của WebMD, cho rằng các bác sĩ cần thận trọng khi kê đơn thuốc GLP-1, đồng thời kiểm tra kỹ lưỡng tiền sử bệnh án của người dùng.
“Đừng ngần ngại tìm đến hỗ trợ nếu bạn cảm thấy có điều gì đó bất ổn. Tâm trạng tiêu cực kéo dài không nên xem nhẹ, đặc biệt khi đang dùng thuốc điều chỉnh sinh học,” bà khuyên.
Các nghiên cứu đã tranh luận về mối tương quan giữa thuốc GLP-1 RA và những thay đổi về tâm trạng. (iStock)
Nazario cũng chỉ ra rằng tác động của thuốc đến tâm trạng không phải lúc nào cũng là tiêu cực. Việc giảm cân hiệu quả có thể giúp cải thiện hình ảnh bản thân, sự tự tin và góp phần giảm triệu chứng trầm cảm ở một số người.
“Hãy lắng nghe cơ thể bạn. Nếu cảm thấy có sự thay đổi trong cảm xúc, hãy chủ động trao đổi với bác sĩ.”
Bác sĩ cũng khuyến cáo rằng việc điều trị giảm cân nên kết hợp giữa thuốc, tư vấn dinh dưỡng, vận động và hỗ trợ tâm lý để mang lại hiệu quả bền vững và toàn diện hơn.