Tổng thống Trump ký sắc lệnh đình chỉ cấp thị thực cho sinh viên quốc tế mới nhập học Harvard, làm dấy lên lo ngại về quyền tiếp cận giáo dục và xung đột pháp lý.
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa ký tuyên bố đình chỉ cấp thị thực cho sinh viên quốc tế mới dự định nhập học Đại học Harvard, một động thái được Nhà Trắng mô tả là “vì an ninh quốc gia”, song vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ cộng đồng học thuật. Lệnh đình chỉ này áp dụng đối với thị thực F, M và J – ba loại thị thực phổ biến nhất dành cho sinh viên nước ngoài theo học và nghiên cứu tại Mỹ.
Theo tuyên bố được công bố ngày 4/6, quyết định trên nhằm ngăn chặn việc tuyển sinh sinh viên quốc tế mới vào Harvard – ngôi trường danh giá bậc nhất nước Mỹ, nơi sinh viên nước ngoài chiếm khoảng 27% tổng số sinh viên. Lệnh cũng yêu cầu Bộ trưởng Ngoại giao xem xét thu hồi thị thực của những sinh viên quốc tế đang theo học nếu họ “đáp ứng tiêu chí” quy định trong sắc lệnh.
“Hành vi của Harvard khiến nơi này trở thành điểm đến không phù hợp cho sinh viên và nhà nghiên cứu nước ngoài”, tuyên bố nêu rõ.
Phát ngôn viên của Harvard phản bác gay gắt lệnh cấm, gọi đây là “hành động trả đũa bất hợp pháp”, đồng thời khẳng định trường sẽ “tiếp tục bảo vệ quyền lợi của sinh viên quốc tế.” Trường cũng cho rằng lệnh đình chỉ vi phạm quyền được bảo vệ theo Tu chính án thứ nhất của Hiến pháp Mỹ – bao gồm quyền tự do học thuật và ngôn luận.
Nhà Trắng viện dẫn nhiều lý do để biện minh cho hành động này, bao gồm “mối quan hệ đáng lo ngại với nước ngoài”, “báo cáo không đầy đủ thông tin về sinh viên”, và đặc biệt là cáo buộc Harvard không giải quyết triệt để tình trạng bài Do Thái trong khuôn viên trường, cũng như tiếp tục duy trì các chính sách đa dạng – công bằng – hòa nhập (DEI) bị chính quyền cho là “phân biệt chủng tộc đảo ngược”.
Tuyên bố cũng nêu rõ các trường hợp được miễn trừ gồm những sinh viên nước ngoài nhập cảnh vì lợi ích quốc gia và sinh viên các trường đại học Mỹ khác không thuộc Harvard. Sắc lệnh sẽ có hiệu lực trong sáu tháng, với khả năng được gia hạn dựa trên đánh giá của Tổng chưởng lý và Bộ trưởng An ninh Nội địa trong vòng 90 ngày.
Động thái này được đưa ra chỉ vài ngày sau khi Thẩm phán Liên bang Allison Burroughs ra phán quyết đình chỉ vô thời hạn kế hoạch rút chứng nhận Chương trình trao đổi sinh viên và khách tham quan (SEVP) của Harvard – điều kiện tiên quyết để trường tiếp nhận sinh viên quốc tế.
Tranh chấp giữa Harvard và chính quyền Trump đã leo thang kể từ tháng 3/2025, khi Nhà Trắng gửi văn bản cảnh báo có thể xem xét lại toàn bộ các khoản tài trợ liên bang cho Harvard – ước tính khoảng 9 tỷ USD – nếu trường không tuân thủ yêu cầu về thay đổi chính sách. Sau đó, chính quyền đã cắt khoản hỗ trợ trị giá 2,2 tỷ USD, rồi tiếp tục hủy thêm 450 triệu USD và gần đây nhất là chỉ đạo chấm dứt toàn bộ các hợp đồng còn lại với Harvard trị giá khoảng 100 triệu USD.
Các nhà quản lý tại Harvard cảnh báo rằng việc đình chỉ thị thực đối với sinh viên quốc tế có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến cộng đồng học thuật. Trong năm học 2024–2025, Harvard có gần 10.000 sinh viên quốc tế, phần lớn trong số đó tự trang trải học phí – một nguồn thu nhập quan trọng đối với các trường đại học Mỹ.
“Hành động trả đũa này làm suy yếu sứ mệnh học thuật và nghiên cứu của Harvard, đồng thời gây tổn hại đến uy tín giáo dục của nước Mỹ”, phát ngôn viên Jason Newton tuyên bố.
Giới phân tích nhận định, lệnh đình chỉ này không chỉ là một vấn đề nhập cư, mà còn là biểu tượng cho cuộc xung đột sâu sắc giữa chính quyền Trump và các trường đại học hàng đầu của Mỹ về tự do học thuật, chính sách xã hội và vai trò của sinh viên quốc tế trong hệ thống giáo dục toàn cầu.