Trung Quốc lên án mạnh mẽ các động thái mới từ Hoa Kỳ, cho rằng chúng gây phương hại nghiêm trọng đến thỏa thuận thương mại đình chiến giữa hai nước, đồng thời cảnh báo sẽ có hành động đáp trả nếu Mỹ tiếp tục chính sách đơn phương.
Chính phủ Trung Quốc hôm thứ Hai đã chính thức lên tiếng chỉ trích Hoa Kỳ vì những hành động mà Bắc Kinh cho là vi phạm thỏa thuận thương mại đình chiến kéo dài 90 ngày giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Phản ứng này được đưa ra sau khi Tổng thống Donald Trump cáo buộc Trung Quốc “hoàn toàn vi phạm” cam kết đạt được tại Geneva hồi tháng trước.
Theo thỏa thuận đạt được vào tháng trước, cả hai bên đã đồng ý tạm dừng các mức thuế trả đũa lẫn nhau trong vòng ba tháng. Mặc dù ban đầu ông Trump ca ngợi đây là một bước tiến quan trọng, ông đã đăng tải trên nền tảng Truth Social vào thứ Sáu rằng Bắc Kinh đã phá vỡ hoàn toàn thỏa thuận.
Đáp lại, Bộ Thương mại Trung Quốc khẳng định nước này đã thực hiện đầy đủ và tích cực duy trì các điều khoản đã thống nhất. Tuy nhiên, phía Hoa Kỳ lại liên tục áp dụng những biện pháp bị cho là “phân biệt đối xử và hạn chế”, bao gồm việc siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip trí tuệ nhân tạo, đình chỉ bán phần mềm thiết kế vi mạch cho Trung Quốc và tuyên bố kế hoạch thu hồi thị thực sinh viên Trung Quốc.
Trong thông cáo chính thức, Bộ Thương mại Trung Quốc nêu rõ: “Thay vì tự xem xét các hành vi của mình, Hoa Kỳ lại quay sang vu khống Trung Quốc vi phạm đồng thuận, điều này là sự bóp méo sự thật nghiêm trọng”. Bắc Kinh cũng tuyên bố kiên quyết bác bỏ những cáo buộc không có cơ sở này và yêu cầu Washington “ngay lập tức sửa chữa các hành vi sai trái”, đồng thời cảnh báo sẽ có biện pháp “mạnh mẽ và kiên quyết” nếu các hành động đơn phương tiếp diễn.
Căng thẳng tiếp tục leo thang vào cuối tuần qua khi Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Pete Hegseth phát biểu tại Đối thoại Shangri-La ở Singapore, cảnh báo rằng Trung Quốc đang chuẩn bị sử dụng lực lượng quân sự nhằm thay đổi cán cân quyền lực ở khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Ông kêu gọi các quốc gia trong khu vực tăng cường ngân sách quốc phòng để đối phó với mối đe dọa “cận kề”.
Phản ứng trước phát ngôn của ông Hegseth, Trung Quốc cho biết đã “phản đối mạnh mẽ”, cho rằng phát biểu của quan chức Mỹ mang tính khiêu khích và nhằm gây chia rẽ. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho rằng Hegseth đã bỏ qua các lời kêu gọi vì hòa bình và phát triển của các quốc gia khu vực, thay vào đó lại thúc đẩy tư duy Chiến tranh Lạnh và bôi nhọ Trung Quốc bằng những cáo buộc sai sự thật.
Ngoài ra, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng chỉ trích việc Mỹ triển khai các vũ khí tấn công tại Biển Đông, cho rằng điều này đang đẩy khu vực châu Á – Thái Bình Dương đến bờ vực căng thẳng quân sự.
Cùng thời điểm, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ Scott Bessent bày tỏ quan ngại về việc Trung Quốc vẫn hạn chế xuất khẩu đất hiếm, bất chấp cam kết trong thỏa thuận đình chiến. Phát biểu trên chương trình “Face the Nation” của đài CBS, ông cho rằng hành vi này không phù hợp với một đối tác đáng tin cậy.
Đất hiếm là nguyên liệu then chốt trong nhiều lĩnh vực công nghệ cao, năng lượng và sản xuất ô tô tại Hoa Kỳ. Theo số liệu từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế, Trung Quốc hiện cung cấp 60% và tinh chế đến 90% tổng lượng đất hiếm toàn cầu.
Tuy vậy, ông Bessent vẫn tỏ ra lạc quan rằng vấn đề có thể được giải quyết thông qua một cuộc điện đàm trực tiếp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Ông lưu ý rằng hiện chưa rõ liệu việc hạn chế này là chủ ý hay do trục trặc trong hệ thống của Trung Quốc.
Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Hoa Kỳ, ông Kevin Hassett, cũng cho biết có khả năng hai nhà lãnh đạo sẽ trao đổi qua điện thoại ngay trong tuần này, mặc dù thời gian cụ thể vẫn chưa được ấn định. Lần gần nhất ông Trump và ông Tập Cận Bình công khai điện đàm là vào ngày 17 tháng 1, trước lễ nhậm chức của Tổng thống Mỹ.
