Đại biểu Quốc hội cảnh báo thực trạng lãng phí phổ biến, từ những mâm cơm liên hoan chưa dùng hết đến hai cơ sở bệnh viện hàng nghìn tỉ đồng bị bỏ hoang nhiều năm.
Tại phiên thảo luận tổ sáng 23-5 về vấn đề tiết kiệm, chống lãng phí, đại biểu Nguyễn Anh Trí (Hà Nội) đã đưa ra một góc nhìn đáng suy ngẫm khi nhấn mạnh đến những biểu hiện tưởng nhỏ nhưng gây ra lãng phí rất lớn trong đời sống và hoạt động công vụ. Ông dẫn chứng từ những “mâm cơm liên hoan” tại các cơ quan, tổ chức – nơi mà thực phẩm thường chỉ được tiêu thụ 30–60%, phần còn lại trở thành phế phẩm gây lãng phí cả về kinh tế lẫn đạo đức sử dụng tài nguyên.
Không dừng lại ở đó, ông Trí bày tỏ mong muốn có một phong trào toàn quốc nhằm xây dựng tinh thần tiết kiệm trở thành một nét văn hóa, một chuẩn mực đạo đức trong đời sống xã hội. Ông nhấn mạnh rằng, cần đi xa hơn trong tư duy tiết kiệm – nghĩa là phải tránh lãng phí ngay từ khi manh nha ý tưởng, kế hoạch đầu tư, thay vì chỉ xử lý hậu quả.
“Chống lãng phí không thể chỉ chờ đến lúc tiền đã tiêu mới đi rà soát, mà phải bắt đầu từ chiến lược, từ khâu thiết kế và cả cách tư duy về đầu tư,” đại biểu Nguyễn Anh Trí phát biểu.
Minh họa cụ thể cho lãng phí quy mô lớn, ông Trí dẫn ví dụ dự án Bệnh viện Bạch Mai và Việt Đức cơ sở 2 – cả hai đều đã được xây dựng ở cửa ngõ phía Nam thủ đô với kỳ vọng sẽ giảm tải cho hệ thống y tế tuyến trung ương. Tuy nhiên, sau nhiều năm, hai công trình trị giá hàng nghìn tỉ đồng vẫn trong tình trạng chưa thể vận hành hiệu quả, gây thất thoát lớn nguồn lực đầu tư công.
Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Minh Đức (TP.HCM) nhấn mạnh trong buổi làm việc với Ban Nội chính Trung ương, Tổng Bí thư Tô Lâm từng khẳng định việc không kiên quyết tiết kiệm, chống lãng phí sẽ là lực cản đối với mục tiêu tăng trưởng kinh tế 8%. Ông Đức chỉ rõ rằng một số dự án lớn chậm tiến độ cần được rà soát gắt gao, nếu thủ tục hành chính là rào cản thì phải được xử lý nhanh chóng.
Bên cạnh đó, ông Đức cũng nêu thực trạng quản lý tài sản công thiếu hiệu quả. Từ những câu hỏi của cử tri về việc cán bộ sử dụng xe sang có đúng tiêu chuẩn, đến tình trạng trụ sở dôi dư sau sắp xếp cơ quan không được tận dụng gây lãng phí – tất cả cho thấy nhu cầu cần có quy chuẩn rõ ràng, chế tài nghiêm minh trong sử dụng tài sản công.
Ông đề xuất Chính phủ yêu cầu các địa phương thống kê chi tiết, lập danh mục cụ thể các trụ sở công sản không còn sử dụng, từ đó đưa ra phương án chuyển đổi công năng hợp lý, hạn chế thất thoát tài sản nhà nước.
Đại biểu Nguyễn Thanh Sang (TP.HCM) tiếp tục bổ sung một góc nhìn từ khía cạnh thi hành pháp luật. Ông cho biết nhiều dự án đã bị điều tra, xét xử, thậm chí có bản án rõ ràng nhưng việc thu hồi, triển khai xử lý vẫn trì trệ. Có trường hợp sau 2–3 năm vẫn không có động thái thi hành án, khiến đất vàng bị bỏ hoang, làm dấy lên nghi ngờ về tính nghiêm túc của các cơ quan chức năng.
“Khi bản án đã tuyên, nếu không có kháng nghị, không lý gì không triển khai thi hành. Cứ để lâu như vậy sẽ khiến người dân mất niềm tin vào pháp luật,” ông Sang nhấn mạnh.
Từ các ý kiến này, có thể thấy vấn đề lãng phí tại Việt Nam không chỉ nằm ở những hành vi cụ thể, mà còn bắt nguồn từ cơ chế thiếu hiệu quả, quy trình kéo dài và sự thiếu quyết liệt trong tổ chức thực hiện. Nếu không thay đổi cách nhìn và hành động, những tổn thất hiện nay có thể tích tụ thành rào cản lớn đối với phát triển bền vững.
