Vắc-xin sẽ giúp giảm thiểu tác động của bệnh sốt xuất huyết tại Việt Nam.

Thông tin được các chuyên gia đưa ra tại tọa đàm tổ chức tại TP.HCM tối 26/9. Sốt xuất huyết do virus sốt xuất huyết gây ra với 4 loại gồm Den-1, Den-2, Den-3, Den-4. Hiện nay, bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, trọng tâm là phát hiện sớm và điều trị triệu chứng. Trước gánh nặng bệnh tật, các chuyên gia kỳ vọng vắc xin sẽ góp phần giảm gánh nặng bệnh sốt xuất huyết từ các góc độ: phòng bệnh, giúp giảm số ca nhiễm và ca nặng, giảm chi phí điều trị.

Đối với cá nhân, vắc xin có phác đồ 2 liều, hiệu quả phòng bệnh lên tới 80,2% và giảm nguy cơ nhập viện vì bệnh nặng tới 90,4%, giảm chi phí điều trị đến mức thấp nhất. Nhìn rộng hơn, đối với cộng đồng, vắc xin góp phần làm giảm tỷ lệ mắc bệnh. Nếu sử dụng đều đặn hàng năm, chúng có thể ngăn ngừa dịch bệnh bùng phát. Qua đó góp phần giảm bớt áp lực quá tải cho ngành y tế.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ. Bác sĩ Trần Ngọc Hữu, nguyên Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM đánh giá vắc-xin có thể là “vũ khí mới” giúp phòng ngừa và giảm nhanh bệnh sốt xuất huyết. Ông giải thích, Việt Nam ghi nhận bệnh sốt xuất huyết từ năm 1959, khi chưa có vắc xin, chỉ dựa vào việc kiểm soát ca bệnh thông qua điều trị và diệt muỗi. Nhiều nỗ lực đã được thực hiện để kiểm soát dịch nhưng không thể kiểm soát được một cách triệt để và toàn diện. Vắc-xin sẽ thay đổi điều này.

Đồng tình, TS Trương Hữu Khánh, Phó Chủ tịch Hội Truyền nhiễm TP.HCM, cho rằng vắc-xin có ý nghĩa rất lớn trong việc giảm nguy cơ lây nhiễm vì sốt xuất huyết khó kiểm soát nguồn lây. 80% số người không có triệu chứng vẫn có thể nhiễm bệnh sốt xuất huyết.

“Nếu không có vắc xin, chúng tôi sẽ chỉ ‘theo dõi’ bệnh sốt xuất huyết”, bác sĩ Khánh nói.

Mặt khác, bác sĩ Bạch Thị Chinh, Giám đốc y tế Hệ thống tiêm chủng VNVC giải thích, để kiểm soát hiệu quả bệnh sốt xuất huyết, người dân phải diệt muỗi, ấu trùng hàng tuần. Tuy nhiên, phương pháp này khó duy trì đối với nhiều người vì họ phải chịu gánh nặng kiếm sống.

Ngoài ra, một người có thể mắc bệnh sốt xuất huyết nhiều lần trong đời với nhiều loại virus khác nhau, lần nhiễm thứ hai có nguy cơ nặng hơn lần đầu. Từ đây, vắc xin đóng vai trò quan trọng trong việc phòng, chống dịch bệnh, giảm bớt khó khăn trong cuộc sống hàng ngày. Tiêm vắc xin còn giúp giảm nguy cơ bệnh diễn biến nặng hơn mà không phải tốn hàng trăm triệu đồng cho việc điều trị.

Tại Việt Nam, sau khi vắc xin phòng sốt xuất huyết được triển khai từ ngày 20/9 đến nay, gần 200 trung tâm tiêm chủng của VNVC trên toàn quốc đã tiêm chủng và nhận đặt hàng gần 15.000 liều cho trẻ em và người lớn.

Tại Hội thảo, các chuyên gia đã phân tích gánh nặng y tế trên nhiều khía cạnh: sức khỏe cộng đồng, nguồn nhân lực ngành y tế, chi phí điều trị…

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Trung, Giám đốc Viện Pasteur TP.HCM, Việt Nam nằm trong vùng dịch sốt xuất huyết, đặc biệt là khu vực phía Nam. Do điều kiện tự nhiên, khí hậu, đặc biệt là sự biến động về dân số, diễn biến dịch bệnh phức tạp nên những năm gần đây có nhiều thay đổi. Có năm ghi nhận hơn 100.000 ca mắc hoặc hơn 100 ca tử vong.

Đến tháng 8, nước này có gần 53.000 ca nhiễm và 6 ca tử vong. Hiện một số địa phương ghi nhận hàng trăm ca/tuần, như TP.HCM có gần 330 ca trong ngày 16-22/9, tăng 8,3% so với trung bình 4 tuần trước. Con số này nâng tổng số ca nhiễm tích lũy kể từ đầu năm lên hơn 7.300.

Hà Nội ghi nhận 285 ca chỉ trong 1 tuần (13-19/9), tổng số ca nhiễm cộng dồn kể từ đầu năm là hơn 3.200. Gia Lai có 153 ca trong ngày 16-22/9 với tổng số hơn 1.700 ca kể từ đầu năm.

Khi số lượng bệnh nhân rất đông thì việc khám, phát hiện và điều trị gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, điều trị sốt xuất huyết đòi hỏi phải phát hiện sớm, kịp thời để ngăn ngừa bệnh nặng và biến chứng. Nếu số ca nhiễm tăng quá cao và đột ngột, bệnh viện đứng trước nguy cơ quá tải.

Phó giáo sư Trung cho biết: “Số ca nhiễm tăng cao cũng sẽ làm tăng khả năng lây lan dịch bệnh trong cộng đồng, tạo ra thách thức trong công tác kiểm soát nhiễm khuẩn cho các cơ quan y tế dự phòng”.

Ngoài vấn đề quá tải và lây nhiễm cộng đồng, bác sĩ Nguyễn Minh Tuấn, Trưởng khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM, cho biết những năm gần đây các ca nặng có dấu hiệu gia tăng, có thể liên quan đến loại virus Den-2 chiếm ưu thế. Bệnh nhân thừa cân, béo phì và mắc các bệnh lý tiềm ẩn cũng ngày càng gia tăng.

Ghi nhận mới nhất tại Bệnh viện Nhi đồng 1, số ca mắc sốt xuất huyết hiện cao hơn cùng kỳ năm 2023. Tháng 8, bệnh viện có 130 trẻ nhập viện và 8 trường hợp sốc sốt xuất huyết biến chứng, cần điều trị tích cực.

Trong trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhi bị sốc, trụy tim mạch, chảy máu ồ ạt, giảm thể tích máu và nguy cơ tử vong cao. Nguy cơ suy nội tạng và tổn thương gan nghiêm trọng là thường xuyên. Trẻ phải được điều trị hồi sức tích cực, thở máy, lọc máu, trao đổi huyết tương rất phức tạp.

Bác sĩ Chính ước tính rằng, giả sử cộng đồng ghi nhận 100.000 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết. Với tỷ lệ nghiêm trọng trung bình khoảng 5%, khoảng 5.000 bệnh nhân gặp biến chứng cần điều trị tích cực. Mỗi trường hợp có chi phí điều trị khoảng 100 triệu đồng. Như vậy, chi phí điều trị có thể lên tới 500 tỷ đồng.

Gia Nghi