Chỉ 5 ngày sau bản án 6 năm tù gây bão dư luận, anh Thái Khắc Thành, người nuôi gà lôi bị phạt, đã được tại ngoại sau khi Viện Kiểm sát kháng nghị toàn bộ bản án. Vụ án sẽ được điều tra, xét xử lại từ đầu.
Cánh cửa trại tạm giam Công an tỉnh Hưng Yên đã mở ra với anh Thái Khắc Thành vào ngày 13-8, chỉ 5 ngày sau khi anh phải nhận bản án sơ thẩm 6 năm tù giam vì nuôi và bán 13 con gà lôi. Người đàn ông vốn là trụ cột chính của gia đình, sau 4 tháng tạm giam, đã lên xe trở về nhà ở Nghệ An trong sự chờ đợi vỡ òa của người thân.
Cuộc trở về bất ngờ này là kết quả từ một loạt động thái quyết liệt và cầu thị của các cơ quan tư pháp tỉnh Hưng Yên, sau khi bản án dành cho anh Thành vấp phải sự quan tâm rất lớn từ dư luận.
Chính Chánh án Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên, ông Đỗ Mạnh Tăng, cùng đại diện Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh đã trực tiếp vào trại tạm giam để trao các quyết định quan trọng cho anh Thành. Tại đây, ông Tăng đã công bố quyết định thay đổi biện pháp ngăn chặn, hủy bỏ lệnh tạm giam và thay bằng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú. Đồng thời, đại diện Viện Kiểm sát cũng trao quyết định kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm, đề nghị hủy án để điều tra lại.
Ở quê nhà Nghệ An, tin vui đến khiến gia đình không khỏi xúc động. Luật sư Lê Hồng Hiển, người bào chữa cho anh Thành, cho biết vợ anh đã vội vã đi mua một bộ quần áo mới để đón chồng. Ông Thái Khắc Tuấn, anh trai anh Thành, chia sẻ trong niềm vui: “Nghe tòa tuyên mức án 6 năm tù, chúng tôi rất bàng hoàng. Gia đình rất vui vì các cấp đã lắng nghe, xem xét để Thành có cơ hội sớm về với gia đình”.
Nút thắt pháp lý bị bỏ sót
Vậy điều gì đã khiến vụ án có một bước ngoặt lớn như vậy? Nguyên nhân cốt lõi nằm ở việc áp dụng pháp luật của tòa án cấp sơ thẩm đã không cập nhật một thay đổi quan trọng.
Bản án ngày 8-8 xác định 13 con gà lôi của anh Thành là “gà lôi trắng”, thuộc nhóm IB (động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm) theo Nghị định 84 của Chính phủ. Đây là căn cứ để Tòa án nhân dân khu vực 5 tuyên phạt anh mức án nghiêm khắc 6 năm tù theo điểm b khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự.
Tuy nhiên, Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên sau khi rà soát đã phát hiện ra một chi tiết then chốt: một quy định mới hơn là Thông tư số 27 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, có hiệu lực từ ngày 1-7-2025, đã đưa loài gà lôi trắng (tên khoa học Lophura nycthemera) xuống nhóm IIB, tức là không còn thuộc danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm ở mức độ nghiêm trọng như trước.
Việc áp dụng quy định cũ đã khiến việc định tội và định khung hình phạt trở nên không chính xác. Theo nhận định của Tòa án tỉnh Hưng Yên, hành vi của anh Thành có dấu hiệu của tội “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã” theo Điều 234 Bộ luật Hình sự. Tuy nhiên, để có căn cứ xử lý theo tội danh này, cơ quan điều tra cần phải xác định lại giá trị của 13 cá thể gà lôi đã thu giữ.
Do đó, Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Hưng Yên đã ra quyết định kháng nghị, đề nghị hủy toàn bộ bản án sơ thẩm để điều tra lại từ đầu, đảm bảo việc xét xử đúng người, đúng tội, và quan trọng nhất là đúng pháp luật, không gây oan sai. Việc anh Thành được tại ngoại là bước đi cần thiết trong quá trình chờ đợi một phiên tòa phúc thẩm để xem xét lại toàn diện vụ án.
