Xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc chỉ đạt 20% kế hoạch, khiến Bộ Nông nghiệp phải họp khẩn tìm giải pháp tháo gỡ các rào cản kỹ thuật và thể chế.
Sầu riêng ngày càng được người tiêu dùng Trung Quốc ưa chuộng. Ảnh minh họa: kinhtedothi.vn
Xuất khẩu sầu riêng – một trong những mặt hàng nông sản có kim ngạch tỷ USD của Việt Nam – đang đối mặt với cú trượt dài chưa từng có khi chỉ đạt khoảng 20% mục tiêu trong những tháng đầu năm 2025. Tình hình nghiêm trọng buộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phải triệu tập cuộc họp khẩn để tìm giải pháp tháo gỡ vướng mắc về kỹ thuật và pháp lý, đặc biệt liên quan đến thị trường Trung Quốc.
Theo báo cáo mới nhất từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, trong 4 tháng đầu năm, lượng sầu riêng xuất khẩu sang Trung Quốc – thị trường chủ lực – chỉ đạt khoảng 35.000 tấn, tương đương doanh thu 120–130 triệu USD. Con số này thấp hơn nhiều so với kỳ vọng và là một tín hiệu đáng lo ngại đối với ngành hàng từng mang về 2,2 tỷ USD trong năm 2023.
Sự sụt giảm mạnh này không chỉ ảnh hưởng đến tổng chỉ tiêu xuất khẩu nông sản, mà còn tác động tiêu cực đến thị trường trong nước. Dù giá xuất khẩu vẫn cao, giá sầu riêng tại các vùng trồng chính đã rớt xuống mức thấp, chỉ bằng 1/4 giá xuất khẩu, gây thiệt hại lớn cho người nông dân và doanh nghiệp.
Phát biểu của Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn – Đỗ Đức Duy
“Chúng ta đang đối mặt với những rào cản kỹ thuật ngày càng phức tạp từ phía thị trường Trung Quốc. Nếu không nhanh chóng tháo gỡ, ngành sầu riêng sẽ rơi vào thế bị động kéo dài.”
Nguồn: Cuộc họp chuyên đề Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, ngày 8.5.2025.
Nguyên nhân chính khiến sầu riêng khó tiếp cận thị trường Trung Quốc được xác định là do hệ thống pháp lý, cơ chế kiểm dịch và quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói còn nhiều bất cập. Việc cấp mã số vùng trồng, phê duyệt cơ sở đóng gói và kiểm nghiệm sản phẩm chậm hơn nhiều so với yêu cầu ngày càng nghiêm ngặt của phía đối tác. Bên cạnh đó, năng lực quản lý nhà nước chưa đáp ứng được tốc độ mở rộng diện tích trồng và nhu cầu xuất khẩu tăng cao.
Các doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng cần nắm rõ quy định, yêu cầu của Trung Quốc.
Trước thực trạng này, Bộ trưởng Đỗ Đức Duy đã chỉ đạo các đơn vị chuyên môn triển khai gấp rút một số giải pháp ngắn hạn. Trong đó, đáng chú ý là việc phối hợp chặt chẽ với Cục Hải quan Trung Quốc để xử lý trực tiếp các rào cản kỹ thuật, đẩy nhanh tiến độ phê duyệt mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói, và hoàn thiện hệ thống phòng kiểm nghiệm phục vụ xuất khẩu.
Ngoài ra, Bộ cũng sẽ ban hành sớm quy trình kiểm dịch thực vật riêng cho mặt hàng sầu riêng nhằm đảm bảo tính minh bạch, thống nhất và đáp ứng tiêu chuẩn kiểm định của Trung Quốc. Đây được xem là bước đi then chốt để điều chỉnh lại kế hoạch xuất khẩu năm 2025 một cách thực tế hơn.
Về dài hạn, Bộ trưởng nhấn mạnh đến việc hoàn thiện hành lang pháp lý trong quản lý xuất khẩu nông sản nói chung và sầu riêng nói riêng. Những quy định cụ thể hơn về điều kiện cấp mã số vùng trồng, kiểm nghiệm, giám định chất lượng sẽ được đưa vào văn bản quy phạm pháp luật. Điều này sẽ giúp định hình lại hoạt động xuất khẩu theo hướng bền vững, đồng thời hạn chế các rủi ro bị “siết chặt” đột ngột từ thị trường đối tác.
Bộ cũng đã yêu cầu các cơ quan chuẩn bị kỹ nội dung, chương trình và hồ sơ phục vụ chuyến công tác sắp tới của đoàn công tác sang Trung Quốc, nhằm thúc đẩy đàm phán các thỏa thuận hợp tác toàn diện về xuất khẩu nông sản và đặc biệt là mặt hàng sầu riêng.
