Việc mở rộng sử dụng AI Grok của Elon Musk trong chính phủ liên bang Mỹ làm dấy lên tranh cãi về quyền riêng tư và xung đột lợi ích, khi dữ liệu nhạy cảm có thể bị lạm dụng.
Washington, ngày 23.5.2025 (Reuters) – Việc nhóm DOGE của tỷ phú Elon Musk mở rộng việc triển khai công cụ trí tuệ nhân tạo Grok trong các cơ quan chính phủ Mỹ đang tạo nên làn sóng tranh luận mạnh mẽ về tính minh bạch, đạo đức và pháp lý. Theo nguồn tin nội bộ, Grok – được phát triển bởi công ty xAI do Musk sáng lập – đang được sử dụng để phân tích dữ liệu nhạy cảm tại các cơ quan liên bang, bao gồm cả Bộ An ninh Nội địa (DHS).
Ba nguồn thạo tin cho biết, nhân viên nhóm DOGE đã thúc đẩy Grok như một công cụ hỗ trợ chính phủ trong phân tích dữ liệu, thậm chí đề nghị DHS sử dụng phần mềm này dù chưa được cơ quan phê duyệt chính thức. Các chuyên gia pháp lý và công nghệ cảnh báo rằng điều này có thể vi phạm luật về xung đột lợi ích và đe dọa quyền riêng tư của hàng triệu công dân Mỹ.
“Với khối lượng dữ liệu mà DOGE đang tiếp cận và khả năng đào tạo Grok bằng các thông tin đó, đây là mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với quyền riêng tư mà chúng tôi từng thấy,” – Albert Fox Cahn, Giám đốc Dự án Giám sát Công nghệ Giám sát, nhận định.
Mặc dù phía DOGE phủ nhận việc ép buộc sử dụng Grok, nhưng các tài liệu và trao đổi nội bộ cho thấy có sự thúc đẩy mạnh mẽ trong việc áp dụng AI của Musk vào các hoạt động hành chính liên bang. Điều này càng gây tranh cãi khi Musk đồng thời là CEO của Tesla, SpaceX và xAI – những công ty có thể được hưởng lợi từ việc truy cập dữ liệu hợp đồng chính phủ.
Rủi ro lạm dụng và vi phạm quyền công chức
Theo Richard Painter, cựu cố vấn đạo đức của Tổng thống George W. Bush, nếu Musk tham gia trực tiếp vào các quyết định sử dụng Grok trong bộ máy chính phủ, ông có thể vi phạm luật xung đột lợi ích hình sự – vốn cấm quan chức liên bang can thiệp vào các chính sách có thể mang lại lợi ích tài chính cá nhân.
Ngoài ra, các nguồn tin cho biết DOGE còn yêu cầu sử dụng AI để phân tích nội dung email nhân viên DHS, nhằm xác định ai là người “không trung thành” với chương trình nghị sự của chính quyền Trump – điều có thể vi phạm các quy định nghiêm ngặt về quyền công chức và chính trị hóa bộ máy hành chính.
Trong một diễn biến liên quan, Lầu Năm Góc phủ nhận rằng nhóm DOGE của họ tham gia bất kỳ hoạt động giám sát nào, dù các nhân viên tại một số đơn vị quốc phòng đã được thông báo rằng một “thuật toán giám sát” đang theo dõi hành vi máy tính của họ.
Grok và tham vọng AI của Musk
Grok là một chatbot AI tạo sinh do xAI, công ty của Elon Musk, phát triển từ năm 2023 và tích hợp trực tiếp vào nền tảng mạng xã hội X. Khác với các đối thủ như ChatGPT của OpenAI hay Claude của Anthropic, Grok được quảng bá là “có khả năng tiếp cận tri thức sâu rộng nhất” và được thiết kế để phản hồi tức thì với các yêu cầu phức tạp như tạo báo cáo, tổng hợp dữ liệu và thậm chí viết mã.
Tuy nhiên, việc đưa Grok vào các cơ quan chính phủ mà chưa qua kiểm duyệt chính sách dữ liệu khiến giới chuyên gia lo ngại về sự an toàn, khi các mô hình AI có thể vô tình ghi nhớ và tái sử dụng dữ liệu nhạy cảm.
“Công ty của Musk có lợi ích tài chính khi thúc đẩy sử dụng Grok. Nếu không kiểm soát chặt, đây là một hình thức tự trục lợi trong chính phủ,” – GS. Cary Coglianese, chuyên gia về quy định tại Đại học Pennsylvania cảnh báo.
Kết luận
Từ một phần mềm AI mới mẻ, Grok đang trở thành tâm điểm tranh cãi khi được triển khai tại các cơ quan quản lý dữ liệu quan trọng của chính phủ Mỹ. Trong bối cảnh Elon Musk vẫn giữ vai trò nhân viên chính phủ đặc biệt và trực tiếp tham gia điều phối DOGE, việc thiếu minh bạch trong quy trình sử dụng Grok có thể dẫn đến một cuộc điều tra đạo đức và pháp lý lớn.
Việc giao phó phân tích dữ liệu chính phủ cho một công cụ AI tư nhân, đặc biệt là của tỷ phú nhiều ảnh hưởng chính trị như Musk, đang làm dấy lên câu hỏi: liệu nước Mỹ có đang tiến gần đến một hình thái “tư nhân hóa bộ máy nhà nước”?
