Thói quen tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến mỗi ngày có thể làm tăng gấp đôi nguy cơ xuất hiện sớm các dấu hiệu của bệnh Parkinson, theo nghiên cứu mới.
Thực phẩm siêu chế biến có thể làm tăng nguy cơ mắc Parkinson
Một nghiên cứu mới đây cảnh báo rằng việc tiêu thụ khoảng 11 khẩu phần thực phẩm siêu chế biến mỗi ngày có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện sớm các triệu chứng liên quan đến bệnh Parkinson — một bệnh lý thần kinh thoái hóa không thể chữa khỏi.
Theo phân tích từ dữ liệu của gần 43.000 người trong các nghiên cứu lớn tại Mỹ, những người tiêu thụ lượng lớn thực phẩm siêu chế biến có khả năng cao hơn gấp 2,5 lần trong việc biểu hiện từ ba dấu hiệu tiền triệu trở lên của Parkinson so với những người chỉ ăn ba khẩu phần mỗi ngày. Thực phẩm siêu chế biến trong nghiên cứu được định nghĩa bao gồm nước ngọt (có đường hoặc nhân tạo), xúc xích, bánh kẹo đóng gói, khoai tây chiên, nước sốt, sữa chua tráng miệng và các món ăn nhanh công nghiệp.
“Nghiên cứu của chúng tôi gợi ý rằng chế độ ăn giàu thực phẩm siêu chế biến có thể thúc đẩy sự khởi phát của các triệu chứng tiền Parkinson,” tiến sĩ Xiang Gao, tác giả chính từ Đại học Fudan (Trung Quốc) cho biết.
Dù chưa xác định được mối liên hệ nhân quả rõ ràng, nghiên cứu cho thấy những người ăn nhiều thực phẩm này có xu hướng xuất hiện sớm các triệu chứng như rối loạn giấc ngủ REM, thay đổi khứu giác, trầm cảm, và mệt mỏi ban ngày. Những biểu hiện này có thể xảy ra hàng chục năm trước khi các triệu chứng điển hình như run tay, cứng cơ, và suy giảm vận động xuất hiện rõ ràng.
“Dù không theo dõi chẩn đoán Parkinson chính thức, việc có nhiều dấu hiệu tiền triệu cho thấy nguy cơ mắc bệnh trong tương lai,” tiến sĩ Daniel van Wamelen từ King’s College London nhận định.
Ăn uống lành mạnh để bảo vệ sức khỏe thần kinh
Nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Neurology cũng cho thấy rằng loại thực phẩm siêu chế biến duy nhất không liên quan rõ rệt đến nguy cơ là bánh mì và ngũ cốc. Điều này gợi ý rằng các thành phần phổ biến trong thực phẩm siêu chế biến — chẳng hạn như lượng chất xơ thấp, đường và chất béo chuyển hóa cao — có thể đóng vai trò quan trọng trong tiến trình thoái hóa thần kinh.
Ngoài thành phần dinh dưỡng không cân đối, nhiều loại thực phẩm này còn chứa phụ gia có thể làm thay đổi hệ vi sinh vật đường ruột, gây viêm và thúc đẩy tổn thương tế bào thần kinh. Theo các chuyên gia, vi khuẩn đường ruột có ảnh hưởng sâu sắc tới não bộ thông qua trục ruột–não, và sự mất cân bằng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển các rối loạn thần kinh.
“Việc phòng ngừa các bệnh thần kinh mạn tính như Parkinson nên bắt đầu từ bàn ăn,” giáo sư Nikolaos Scarmeas (ĐH Columbia, Mỹ) và chuyên gia dinh dưỡng Maria Maraki (Hy Lạp) đồng tác giả bài xã luận viết.
Dữ liệu nghiên cứu kéo dài đến 26 năm, thu thập từ các khảo sát định kỳ về chế độ ăn và sức khỏe của hàng chục nghìn người Mỹ trung niên khỏe mạnh lúc ban đầu, cho thấy xu hướng rõ ràng: càng ăn nhiều thực phẩm siêu chế biến, càng có khả năng xuất hiện nhiều triệu chứng tiền Parkinson hơn.
Không chỉ giới hạn ở Parkinson, thực phẩm siêu chế biến còn được chứng minh là có liên hệ với các bệnh lý khác như béo phì, tiểu đường type 2 và bệnh tim mạch. Do đó, việc giảm tiêu thụ nhóm thực phẩm này và tăng cường dùng thực phẩm tươi, chưa qua chế biến được xem là chiến lược chủ động để bảo vệ sức khỏe lâu dài.
“Parkinson là bệnh mạn tính không thể phục hồi. Tuy nhiên, các hành vi lành mạnh — bao gồm ăn uống khoa học và vận động thường xuyên — có thể làm chậm quá trình tiến triển bệnh,” tiến sĩ Gao nhấn mạnh.
