Dự thảo Luật Khoa học và Công nghệ đề xuất tạp chí khoa học và công nghệ không còn là cơ quan báo chí, nhằm phân biệt rõ chức năng và quản lý hiệu quả hơn.
Quang cảnh buổi họp
Tại phiên họp thứ 44 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ngày 15/4/2025, một đề xuất quan trọng trong dự thảo Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo đã được đưa ra: tạp chí khoa học và công nghệ sẽ không còn được xem là cơ quan báo chí. Đề xuất này nhằm phân định rõ ràng giữa các ấn phẩm chuyên ngành khoa học với các cơ quan báo chí truyền thông, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý và phát huy đúng vai trò của từng loại hình.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, ông Nguyễn Mạnh Hùng, cho biết hiện nay có khoảng 80% cơ quan báo chí là tạp chí, trong đó phần lớn thuộc các viện nghiên cứu khoa học. Tuy nhiên, việc áp dụng các quy định của Luật Báo chí đối với tạp chí khoa học gặp nhiều bất cập, chẳng hạn như giới hạn về nhiệm kỳ và độ tuổi của lãnh đạo, trong khi các nhà khoa học thường tiếp tục hoạt động nghiên cứu ở độ tuổi cao hơn. Do đó, dự thảo luật mới đề xuất tách biệt tạp chí khoa học và công nghệ khỏi danh mục cơ quan báo chí, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động nghiên cứu và công bố khoa học.
Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng phát biểu
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cũng nêu ý kiến rằng cần xem xét lại khái niệm và quy định về tạp chí khoa học và công nghệ trong dự thảo luật, để đảm bảo sự đồng bộ với Luật Báo chí hiện hành. Bà cũng đề nghị hạn chế việc các tổ chức thành lập nhiều tạp chí, tránh tình trạng tràn lan và thiếu hiệu quả.
Vấn đề này không chỉ liên quan đến quản lý hành chính mà còn ảnh hưởng đến chất lượng và uy tín của các tạp chí khoa học. Theo một số chuyên gia, việc một số tạp chí khoa học hoạt động như cơ quan báo chí thông thường, thậm chí có hành vi vượt quá thẩm quyền, đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh của các tạp chí khoa học chân chính và đội ngũ nhà khoa học. Do đó, việc phân định rõ ràng giữa tạp chí khoa học và cơ quan báo chí là cần thiết để bảo vệ tính chuyên môn và đạo đức trong lĩnh vực khoa học.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng nhấn mạnh rằng dự thảo luật cần tập trung vào những nội dung đã rõ ràng và có thể triển khai ngay sau kỳ họp thứ 9 tới. Ông đề nghị giữ tên gọi là Luật Khoa học và Công nghệ (sửa đổi), trong khi phần đổi mới sáng tạo nên được đưa vào nội dung của luật, có thể xây dựng một chương riêng để làm rõ vấn đề này.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn
Việc đề xuất loại tạp chí khoa học và công nghệ khỏi danh mục cơ quan báo chí là một bước đi quan trọng trong việc cải cách hệ thống quản lý khoa học và công nghệ, nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động nghiên cứu và công bố khoa học, đồng thời nâng cao chất lượng và uy tín của các tạp chí chuyên ngành.
