Nhiều đại biểu Quốc hội đề xuất giữ hình phạt tử hình với các tội tham ô, hối lộ, vận chuyển ma túy và sản xuất sữa giả, thực phẩm chức năng giả nhằm đảm bảo răn đe.
Trong phiên họp ngày 27-5 thuộc chương trình kỳ họp thứ 9, Quốc hội tiếp tục thảo luận về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự. Dự thảo hiện nay đề xuất loại bỏ hình phạt tử hình đối với một số tội danh nghiêm trọng, trong đó có tội sản xuất – buôn bán thuốc giả, vận chuyển trái phép chất ma túy, tham ô tài sản và nhận hối lộ.
Tuy nhiên, đề xuất này đã gặp phải sự phản đối mạnh mẽ từ nhiều đại biểu Quốc hội, đặc biệt là trong bối cảnh các vụ việc liên quan đến hàng giả, thuốc giả và sữa giả diễn ra ngày càng phổ biến và nghiêm trọng.
Đề xuất áp dụng tử hình cho hành vi làm sữa giả, thực phẩm chức năng giả
Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP.HCM), người có nhiều năm hoạt động trong lĩnh vực y tế và an toàn thực phẩm, bày tỏ lo ngại sâu sắc về xu hướng giảm nhẹ hình phạt đối với những tội danh có thể gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng. Bà cho rằng việc bỏ án tử hình là “không hợp logic”, nhất là khi tội phạm ngày càng tinh vi, phức tạp và gây hậu quả nghiêm trọng.
“Chúng ta nhân văn với tội phạm, nhưng thân nhân các nạn nhân – những người thiệt mạng hoặc bị ảnh hưởng sức khỏe do hàng giả – sẽ cảm thấy sao?” – bà Lan chất vấn tại nghị trường.
Từ góc độ răn đe và bảo vệ môi trường sống an toàn, bà Phong Lan đề xuất mở rộng áp dụng hình phạt tử hình đối với các hành vi sản xuất, kinh doanh sữa giả và thực phẩm chức năng giả – các loại sản phẩm có nguy cơ gây tổn hại sức khỏe lâu dài, đặc biệt với trẻ em, người già và người bệnh.
Ý kiến đồng thuận giữ hình phạt tử hình
Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) khẳng định, trong bối cảnh Đảng và Nhà nước đang đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng và tiêu cực, việc duy trì hình phạt tử hình với các tội tham ô, nhận hối lộ và buôn bán ma túy là cần thiết để bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật.
Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt (Đắk Lắk) nhấn mạnh vai trò then chốt của hành vi “vận chuyển” trong toàn bộ chuỗi tội phạm ma túy. Bà cảnh báo, nếu loại bỏ tử hình với tội danh này, khả năng răn đe sẽ suy giảm rõ rệt, trong khi loại tội phạm này đang có xu hướng gia tăng cả về số lượng lẫn mức độ phức tạp.
Tranh luận giữa nhân văn và răn đe
Một trong những điểm tranh cãi lớn xoay quanh việc có nên tiếp tục áp dụng tử hình là yếu tố nhân đạo và hội nhập quốc tế. Những người ủng hộ bãi bỏ án tử hình nhấn mạnh rằng Việt Nam cần hội nhập với xu hướng thế giới, nơi ngày càng nhiều quốc gia bãi bỏ hoặc không thi hành án tử.
Tuy nhiên, các đại biểu phản đối lại cho rằng: trong khi các quốc gia phát triển đã có hệ thống kiểm soát mạnh mẽ, bảo đảm an toàn xã hội thì Việt Nam vẫn đang đối mặt với thực trạng tội phạm phức tạp, hệ thống giám sát còn nhiều kẽ hở, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng cho người dân nếu không xử lý nghiêm khắc.
Cân nhắc toàn diện trong chính sách hình sự
Đề xuất giữ hoặc mở rộng phạm vi áp dụng hình phạt tử hình cho thấy sự chia rẽ về cách tiếp cận chính sách hình sự – giữa tính răn đe và tính nhân đạo, giữa áp lực hội nhập quốc tế và đòi hỏi từ thực tiễn trong nước.
Các ý kiến hiện đang được Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cơ quan soạn thảo luật tiếp thu, phân tích cả từ lý luận pháp lý và tình hình thực tiễn để trình phương án điều chỉnh phù hợp, đảm bảo vừa thể hiện nguyên tắc pháp trị, vừa bảo vệ hiệu quả lợi ích nhân dân và an ninh xã hội.
