Friedrich Merz giành chiến thắng trong lần bỏ phiếu thứ hai tại quốc hội Đức để trở thành thủ tướng, sau thất bại bất ngờ phản ánh sự chia rẽ trong liên minh cầm quyền CDU–SPD.
Hình ảnh Ralf Hirschberger/AFP/Getty
Sau một ngày đầy kịch tính trên chính trường Đức, ông Friedrich Merz, lãnh đạo đảng Liên minh Dân chủ Cơ đốc giáo (CDU), đã chính thức được bầu làm thủ tướng Đức trong lần bỏ phiếu thứ hai tại quốc hội chiều 6/5, với 325 phiếu thuận, vượt ngưỡng tối thiểu 316 phiếu cần thiết.
Chiến thắng này đến chỉ vài giờ sau một thất bại chưa từng có vào buổi sáng – khi Merz không giành đủ phiếu trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên, điều vốn được xem là thủ tục hình thức trong lịch sử chính trị hiện đại của Đức. Diễn biến bất ngờ này phơi bày sự rạn nứt sâu sắc trong liên minh vừa thành lập giữa CDU và đảng Dân chủ Xã hội (SPD) trung tả – một liên minh được tạo dựng nhằm ngăn chặn đà tiến của đảng cực hữu AfD.
Merz đã giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử hồi tháng 2, nhưng không đạt đủ đa số tuyệt đối để tự thành lập chính phủ. Việc CDU liên minh với SPD – hai lực lượng truyền thống đối đầu trong chính trường Đức – được coi là nỗ lực mở rộng “bức tường lửa dân chủ” nhằm cô lập AfD, đảng đang vươn lên mạnh mẽ trong các cuộc thăm dò gần đây.
Tiến sĩ Jonas Reuter – Viện Chính sách châu Âu (Berlin) nhận định:
“Việc Merz đắc cử sau một cuộc bỏ phiếu thất bại cho thấy liên minh CDU–SPD chỉ mang tính chiến thuật chứ không gắn kết về chiến lược. Đây sẽ là một nhiệm kỳ đầy thử thách.”
Sự việc càng được chú ý hơn khi cuộc bỏ phiếu được tiến hành dưới hình thức bỏ phiếu kín, khiến không thể xác định chính xác ai trong liên minh đã “đào tẩu”. Điều này đặt ra câu hỏi về mức độ ổn định của chính phủ mới khi mà Merz mới chỉ bắt đầu nhiệm kỳ của mình.
Dù vậy, ông Merz đang nắm trong tay nhiều cơ hội để thúc đẩy một chương trình nghị sự đầy tham vọng, đặc biệt là trong lĩnh vực an ninh quốc phòng và tài khóa. Trước đó, ông đã thành công trong việc vận động quốc hội sửa đổi “phanh nợ” – cơ chế hiến pháp hạn chế chi tiêu công – mở đường cho các khoản đầu tư lớn nhằm hiện đại hóa quân đội theo chiến lược “Zeitenwende” (bước ngoặt) do người tiền nhiệm Olaf Scholz khởi xướng.
Bối cảnh quốc tế cũng góp phần làm nổi bật vai trò của tân thủ tướng. Việc chính quyền Donald Trump tại Mỹ đe dọa rút lui khỏi các cam kết an ninh châu Âu đã thúc đẩy Đức tái khẳng định vai trò lãnh đạo trong NATO và EU. Ngay sau khi ông Merz giành chiến thắng, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã đăng tải lời chúc mừng trên X, đồng thời kêu gọi Đức thể hiện vai trò dẫn dắt mạnh mẽ hơn trong bối cảnh châu Âu đối mặt nhiều thách thức an ninh nghiêm trọng.
Cuộc khởi đầu không mấy suôn sẻ của ông Merz là dấu hiệu cảnh báo cho một nhiệm kỳ nhiều biến động, đặc biệt trong bối cảnh chính trường Đức đang chứng kiến sự trỗi dậy của các lực lượng cực hữu, cũng như sức ép ngày càng lớn về kinh tế, quốc phòng và đoàn kết nội bộ Liên minh châu Âu.
