Hoa Kỳ và Trung Quốc đã thống nhất về nguyên tắc trong việc nới lỏng kiểm soát xuất khẩu hàng hóa chiến lược, tạo tiền đề cho một thỏa thuận thương mại rộng hơn nhằm giải quyết các căng thẳng thương mại kéo dài.
Sau hai ngày đàm phán tại London, các quan chức cấp cao của Hoa Kỳ và Trung Quốc tuyên bố đã đạt được một khuôn khổ nguyên tắc để tiến tới thực thi thỏa thuận tạm đình chiến thương mại, đặc biệt nhấn mạnh đến việc nới lỏng kiểm soát xuất khẩu hàng hóa và công nghệ quan trọng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.
Phát biểu với truyền thông, nhà đàm phán Trung Quốc Lý Thành Cương cho biết, các cuộc thảo luận tại Lancaster House đã giúp hai bên thống nhất về phương hướng triển khai các đồng thuận từng đạt được tại Geneva tháng trước và sau cuộc điện đàm giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Donald Trump gần đây.
“Nếu các nhà lãnh đạo phê duyệt, chúng tôi sẽ triển khai khuôn khổ đã thống nhất,” Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick nhấn mạnh trong buổi họp báo riêng tại London.
Theo Reuters, một nội dung then chốt của khuôn khổ này là việc Trung Quốc sẽ dỡ bỏ các hạn chế xuất khẩu đất hiếm và nam châm sang Hoa Kỳ, trong khi phía Mỹ sẽ nới lỏng các biện pháp hạn chế bán phần mềm thiết kế chip và vi mạch công nghệ cao – vốn là tâm điểm căng thẳng suốt nhiều tháng qua.
Thực tế, từ đầu tháng 4/2025, Trung Quốc đã siết quy định cấp phép xuất khẩu đất hiếm, khiến dòng chảy khoáng sản quan trọng cho ngành quốc phòng và công nghệ Mỹ bị gián đoạn nghiêm trọng. Đáp trả, chính quyền Trump đã hạn chế xuất khẩu phần mềm chip, rút thị thực du học sinh Trung Quốc và cảnh báo cấm các công ty Mỹ hợp tác với Huawei.
Dù hai bên đã đạt thỏa thuận tạm thời tại Geneva ngày 12/5 nhằm gỡ bỏ một phần thuế quan, nhưng xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 5 vẫn giảm mạnh 34,5%, buộc hai bên phải mở thêm một vòng đàm phán tại London để khôi phục niềm tin và ổn định chuỗi cung ứng toàn cầu.
CGTN nhận định: “Tiến triển tại London sẽ củng cố lòng tin, hỗ trợ mối quan hệ kinh tế Mỹ – Trung phát triển ổn định và lành mạnh.”
Ngoài đất hiếm, các công nghệ bán dẫn và trí tuệ nhân tạo (AI) tiếp tục là điểm nghẽn. Trong những năm gần đây, Mỹ tăng cường hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc với công nghệ chip, nhằm ngăn chặn nước này khai thác công nghệ cho mục đích quân sự. Các lệnh cấm này ảnh hưởng nặng nề đến Huawei, nhưng công ty Trung Quốc đã bất ngờ quay lại vào năm 2023 với Mate 60, điện thoại sử dụng chip nội địa tiên tiến gây chấn động giới công nghệ và khiến Mỹ mở điều tra.
Trong cuộc phỏng vấn mới đây, người sáng lập Huawei – Nhậm Chính Phi – thừa nhận công nghệ chip của Trung Quốc vẫn tụt hậu một thế hệ so với Mỹ, nhưng nhấn mạnh có thể đạt hiệu quả tương đương nhờ kỹ thuật xếp chồng vi mạch.
“Không cần quá lo ngại về chip. Với công nghệ đóng gói, chúng tôi vẫn có thể đáp ứng nhu cầu hiện tại,” ông nói với báo Nhân dân Nhật báo.
Tuy vậy, chính quyền Trump vẫn khẳng định sẽ duy trì kiểm soát với các chip cao cấp, đặc biệt là từ Nvidia, trong khi xem xét gỡ bỏ hạn chế đối với các loại vi mạch ít nhạy cảm hơn nhằm phục vụ nhu cầu sản xuất cơ bản của Trung Quốc.
Động thái đạt được tại London tuy không cụ thể về lộ trình hay khối lượng xuất khẩu được khôi phục, nhưng tạo ra bước đệm quan trọng để hai nước tiến tới một thỏa thuận thương mại bền vững hơn trong bối cảnh địa chính trị công nghệ toàn cầu ngày càng nhạy cảm.
Hiện các đề xuất của vòng đàm phán London đang chờ sự phê chuẩn cuối cùng từ lãnh đạo hai nước. Nếu được thông qua, khung thỏa thuận sẽ là dấu mốc lớn trong nỗ lực tái cân bằng quan hệ thương mại Mỹ – Trung sau nhiều năm đối đầu.
