Kinh tế Nga đối diện nguy cơ suy thoái khi khủng hoảng ngân hàng rình rập, doanh nghiệp ngừng chia cổ tức và tăng trưởng kinh tế suy giảm nghiêm trọng.
Nền kinh tế Nga đang phải gồng mình chống đỡ trước ba mối đe dọa đồng thời: nguy cơ khủng hoảng ngân hàng, hàng loạt doanh nghiệp ngưng trả cổ tức, và tốc độ tăng trưởng GDP sụt giảm mạnh. Những diễn biến này xảy ra trong bối cảnh đất nước tiếp tục chịu lệnh trừng phạt nặng nề từ phương Tây do cuộc chiến tại Ukraine, khiến hệ thống tài chính và công nghiệp Nga trở nên mong manh hơn bao giờ hết.
Khủng hoảng ngân hàng: mối lo dâng cao
Theo báo cáo mới nhất từ Trung tâm Phân tích Kinh tế Vĩ mô và Dự báo Ngắn hạn (CMASF) – một tổ chức có liên hệ với chính phủ Nga – nguy cơ xảy ra khủng hoảng ngân hàng có hệ thống đang gia tăng rõ rệt. Mặc dù các tiêu chí kỹ thuật như tỷ lệ nợ xấu hay tình trạng rút tiền ồ ạt vẫn chưa vượt ngưỡng cảnh báo, nhưng sự biến động mạnh của chỉ số MOEX – chỉ số chứng khoán chính của Nga – đang khiến tâm lý thị trường bất ổn.
CMASF cũng cảnh báo về tình trạng mất cân đối thanh khoản khi tỷ lệ cung tiền so với cơ sở tiền tệ tăng mạnh. Điều này có thể khiến các ngân hàng rơi vào “khoảng cách tiền mặt” – tình trạng thiếu hụt vốn ngắn hạn để duy trì hoạt động.
Doanh nghiệp ngừng chi cổ tức: tín hiệu bi quan
Thêm vào đó, hơn 20 công ty lớn tại Nga – đặc biệt là trong lĩnh vực khai khoáng và năng lượng – đã tuyên bố không chi trả cổ tức cho cổ đông, một động thái phản ánh áp lực tài chính gia tăng trong bối cảnh doanh thu sụt giảm và chi phí đi vay tăng vọt.
Các tập đoàn tên tuổi như Gazprom, Norilsk Nickel, NLMK và Severstal nằm trong danh sách này. Theo chuyên gia kinh tế Boris Grozovski tại Wilson Center, lãi suất chủ chốt cao tới 21% và lạm phát ở mức 10,2% đang làm xói mòn lợi nhuận doanh nghiệp, trong khi giá cả đầu vào và chi phí vận chuyển tiếp tục leo thang.
Tăng trưởng kinh tế suy giảm: nguy cơ suy thoái
Trong quý I năm 2025, mức tăng trưởng GDP của Nga chỉ đạt 1,4%, giảm mạnh so với mức 4,5% của quý IV/2024 và thấp hơn gần bốn lần so với cùng kỳ năm trước. Đây là dấu hiệu rõ ràng cho thấy nền kinh tế đang chậm lại đáng kể, bất chấp những nỗ lực duy trì chi tiêu quân sự nhằm kích thích sản xuất nội địa.
Báo cáo từ cơ quan thống kê Rosstat cho thấy, trong năm 2024, tổng thu nhập của doanh nghiệp Nga đạt khoảng 30,4 nghìn tỷ rúp, giảm 6,9% so với năm 2023 và tới 15% nếu điều chỉnh theo lạm phát. Điều này cho thấy sức mua trong nước và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Nga đang yếu đi rõ rệt.
Trung tâm Phân tích Kinh tế Vĩ mô và Dự báo Ngắn hạn nhận định:
“Tình hình hiện tại là kết quả của sự cộng hưởng giữa nhiều tín hiệu tiêu cực, phản ánh rủi ro tài chính vĩ mô đang ngày càng lớn đối với nền kinh tế Nga.”
Động lực chính trị và triển vọng sắp tới
Ngoài các yếu tố nội tại, căng thẳng địa chính trị và lệnh trừng phạt quốc tế tiếp tục khoét sâu vết thương của kinh tế Nga. Tuần qua, phát biểu của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc gia tăng trừng phạt Nga đã khiến thị trường chứng khoán nước này sụt giảm mạnh. Trong khi đó, các nhà lập pháp Mỹ cũng đang thảo luận một gói lệnh trừng phạt mới nhằm duy trì sức ép kinh tế lên chính quyền Tổng thống Putin.
Dù tăng trưởng chậm lại, tương lai kinh tế Nga vẫn phụ thuộc lớn vào triển vọng đàm phán hòa bình với Ukraine. Nếu các bên có thể đạt được thỏa thuận ngừng bắn, cơ hội khôi phục thương mại và nới lỏng trừng phạt có thể tạo cú hích cho nền kinh tế Nga. Tuy nhiên, với tình hình hiện tại, nguy cơ suy thoái rõ ràng đang hiển hiện trước mắt.
