Nga chính thức tích hợp nội dung vận hành máy bay không người lái vào chương trình học phổ thông, thể hiện xu hướng quân sự hóa giáo dục trong bối cảnh xung đột Ukraine.
Nga đang từng bước mở rộng chương trình giáo dục theo hướng công nghệ – quân sự khi chính thức đưa nội dung đào tạo về máy bay không người lái (UAV) vào chương trình học cho học sinh trung học. Theo đó, học sinh lớp 8 và lớp 9 tại các trường phổ thông trên toàn quốc sẽ được giảng dạy về công nghệ UAV, từ lý thuyết đến thực hành cơ bản.
Đây là một phần trong chiến lược lớn hơn của Điện Kremlin nhằm xây dựng nguồn nhân lực công nghệ cao, đồng thời củng cố nền tảng dân sự – quân sự trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine tiếp tục kéo dài. Cuốn sách giáo khoa chuyên biệt về UAV đã được Bộ Giáo dục Nga phê duyệt ngày 30/4, do Geoscan – một nhà sản xuất máy bay không người lái đang nằm trong danh sách trừng phạt của Hoa Kỳ – biên soạn cùng nhà xuất bản giáo dục Prosveshcheniye.
Không chỉ là bước tiến giáo dục, động thái này còn phản ánh xu hướng quân sự hóa sâu rộng trong xã hội Nga, đặc biệt khi Moscow đang tăng cường sản xuất UAV nội địa nhằm thay thế các thiết bị từng nhập khẩu và đáp ứng nhu cầu chiến đấu ngày càng cao tại mặt trận Ukraine.
“Đây không phải là lý thuyết hàn lâm khô khan. Chúng tôi xây dựng chương trình từ chính trải nghiệm thực tế tại hiện trường, biến nó thành khóa học dễ tiếp cận và có thể triển khai ngay trong lớp học phổ thông,” ông Mikhail Lutsky, đồng tác giả và đại diện Geoscan, chia sẻ.
Một triệu người điều khiển UAV vào cuối thập kỷ?
Theo kế hoạch quốc gia được truyền thông Nga tiết lộ, hơn 1 triệu người điều khiển UAV sẽ được đào tạo tại hơn 500 trường phổ thông và 30 trường đại học trên khắp nước Nga trước năm 2030. Điều này cho thấy quyết tâm xây dựng một lực lượng đông đảo có khả năng vận hành UAV – một phần thiết yếu trong chiến lược quốc phòng hiện đại.
Đáng chú ý, quỹ phát triển trí tuệ do Katerina Tikhonova – con gái út của Tổng thống Putin đứng đầu hiện cũng đang nắm giữ 10% cổ phần tại Geoscan, minh chứng cho sự hậu thuẫn trực tiếp từ giới tinh hoa chính trị Nga đối với chương trình này.
Cuốn sách giáo khoa gồm sáu chương, kéo dài 34 giờ học, bao gồm các nội dung: tổng quan về hàng không không người lái, phân loại UAV, cấu trúc thiết bị, thành phần điện tử, cùng kỹ năng điều khiển thủ công cơ bản. Trong những năm gần đây, hàng ngàn sinh viên đại học tại Moscow và St. Petersburg đã theo học các lớp huấn luyện UAV, và giờ đây, kiến thức đó được chuyển giao xuống cấp phổ thông.
Bối cảnh chính trị và quân sự chi phối nội dung giáo dục
Sự kiện Nga bổ sung chương trình UAV vào giáo trình học đường diễn ra trong bối cảnh nước này đẩy mạnh sản xuất UAV nội địa và tăng cường sử dụng chúng trên chiến trường Ukraine, nhiều trong số đó là máy bay không người lái cảm tử do Iran cung cấp. Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết Nga hiện đã đạt công suất sản xuất 300–350 UAV mỗi ngày, dự kiến tăng lên 500 chiếc.
Các nhà phân tích nhận định, việc đưa nội dung quân sự hóa vào học đường từ sớm là một phần của chiến lược lâu dài của Kremlin nhằm tạo ra thế hệ kỹ sư và binh sĩ công nghệ cao, đồng thời cũng là công cụ truyền bá thông điệp nhà nước tới giới trẻ trong thời kỳ chiến tranh kéo dài.
Trong bối cảnh phương Tây đang gia tăng sức ép trừng phạt kinh tế và công nghệ, Nga đã tìm đến Trung Quốc như một nguồn cung linh kiện UAV chủ chốt, thúc đẩy năng lực sản xuất nội địa.
