Ủy ban Thường vụ Quốc hội cảnh báo rủi ro chuyển giá, trốn thuế nếu doanh nghiệp bất động sản được bù trừ lãi từ chuyển nhượng dự án với lỗ từ hoạt động khác khi tính thuế.
Ông Phan Văn Mãi, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội. ẢNH: GIA HÂN
Tại phiên thảo luận sáng 12/5 trong khuôn khổ kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã bàn sâu về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp. Một trong những điểm gây tranh luận là quy định cho phép doanh nghiệp được bù trừ lãi từ hoạt động bất động sản và chuyển nhượng dự án với lỗ từ các hoạt động kinh doanh khác khi xác định thu nhập chịu thuế.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Quốc hội Phan Văn Mãi, luật hiện hành đang không cho phép bù trừ như trên nhằm đảm bảo doanh nghiệp phải thực hiện nghĩa vụ thuế tương xứng khi có nguồn thu lớn từ kinh doanh bất động sản – một lĩnh vực vốn mang lại lợi nhuận cao. Tuy nhiên, dự thảo luật trình tại kỳ họp trước đã đề xuất thay đổi quy định này để tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp đa ngành, đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động song song bất động sản và lĩnh vực khác.
Dù có mục tiêu hỗ trợ doanh nghiệp, đề xuất này đang gây lo ngại về nguy cơ bị lợi dụng để hợp thức hóa việc chuyển lợi nhuận, thao túng kết quả kinh doanh nhằm trốn thuế. Báo cáo cho biết, vẫn chưa có dữ liệu đầy đủ đánh giá tác động thực tế của việc cho phép bù trừ lãi – lỗ trong lĩnh vực bất động sản dựa trên số liệu năm 2023.
“Hạch toán lỗ có chủ đích có thể trở thành công cụ để làm giảm thu nhập chịu thuế một cách không minh bạch, đặc biệt trong các tập đoàn có nhiều công ty liên kết,” một đại biểu Quốc hội cảnh báo.
Dù vậy, để tạo dư địa thúc đẩy tăng trưởng GDP đạt 8% như mục tiêu đề ra, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn đồng thuận với đề xuất của Chính phủ, nhưng yêu cầu Nhà nước cần giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện, ban hành các quy định bổ sung rõ ràng và hiệu quả để ngăn chặn gian lận thuế.
Một nội dung khác cũng được quan tâm là chính sách miễn thuế đối với các khoản tài trợ cho hoạt động nghiên cứu công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Trong khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng tình về mặt định hướng, cơ quan này đồng thời lưu ý đến rủi ro chuyển lợi nhuận giữa các bên có quan hệ liên kết – tức các công ty trong cùng một hệ sinh thái có thể ngụy tạo tài trợ để né thuế.
Tương tự, vấn đề ưu đãi thuế với đầu tư mở rộng tiếp tục tạo ra hai chế độ thuế khác nhau ngay trong một doanh nghiệp – giữa phần đầu tư ban đầu và phần mở rộng – cũng bị đánh giá là thiếu nhất quán và gây khó khăn cho công tác quản lý.
Ở một diễn biến tích cực, dự thảo luật đã thống nhất quy định mức thuế suất ưu đãi 10% cho toàn bộ các loại hình báo chí. Đây được xem là bước đi thể hiện rõ sự hỗ trợ của Đảng và Nhà nước đối với hoạt động truyền thông, thay vì chỉ ưu đãi báo in như trước.
