Ông Trump tuyên bố áp mức thuế 30% với hàng hóa từ EU và Mexico, nhằm ép hai đối tác thương mại nhượng bộ về chính sách kinh tế.
Ngày 12 tháng 7, trên mạng xã hội Truth Social, Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố thư thông báo áp thuế gửi tới Liên minh châu Âu (EU) và Mexico. Trong thông điệp này, ông Trump nhấn mạnh từ ngày 1 tháng 8, toàn bộ hàng hóa có nguồn gốc từ EU và Mexico khi nhập vào Mỹ sẽ phải chịu mức thuế nhập khẩu 30%. Những mặt hàng bị nghi ngờ trung chuyển để tránh thuế sẽ bị đánh mức thuế cao hơn nữa.
Theo lời ông Trump, các doanh nghiệp từ hai khu vực này vẫn có thể tránh bị áp thuế nếu lựa chọn xây dựng nhà máy sản xuất hoặc chuyển hoạt động sản xuất sang lãnh thổ Mỹ. Tuy nhiên, ông cảnh báo nếu phía Mexico hoặc EU đáp trả bằng các biện pháp thuế quan, thì chính quyền Mỹ sẽ tiếp tục nâng mức thuế tương ứng.
Cũng trong bức thư, ông Trump đánh giá cao sự hợp tác của Mexico trong việc hỗ trợ kiểm soát biên giới, nhưng cho rằng nỗ lực đó vẫn “chưa đủ”. Đối với EU, ông yêu cầu khối này phải mở cửa thị trường hoàn toàn cho Mỹ và bãi bỏ toàn bộ thuế nhập khẩu, coi đó là điều kiện tiên quyết để thu hẹp thâm hụt thương mại hiện tại.
Tổng thống Mỹ cũng chỉ trích một loạt các vấn đề khác từ phía EU và Mexico như rào cản phi thuế quan cũng như các chính sách được cho là gây bất lợi cho doanh nghiệp Mỹ. Ông nhấn mạnh rằng không chỉ có vấn đề thuế, mà cả hai đối tác này vẫn tồn tại nhiều thách thức trong quan hệ thương mại với Washington.
“Mexico đã hỗ trợ tôi trong việc kiểm soát làn sóng nhập cư ở biên giới, nhưng chưa đạt kỳ vọng. Về phía EU, để giảm thâm hụt thương mại, họ cần loại bỏ hoàn toàn thuế quan đối với hàng hóa Mỹ”, ông Trump nêu trong thư.
EU và Mexico hiện là hai trong số những đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Theo thống kê, trong năm 2024, tổng kim ngạch thương mại giữa Mỹ và EU đạt mức 1.680 tỷ euro (tương đương 1.980 tỷ USD). Trong đó, EU ghi nhận thặng dư 198 tỷ euro về hàng hóa nhưng lại thâm hụt 148 tỷ euro ở mảng dịch vụ, dẫn đến tổng thặng dư thương mại với Mỹ khoảng 50 tỷ euro. Đây chính là một trong những nguyên nhân khiến Tổng thống Trump liên tục chỉ trích sự mất cân bằng trong quan hệ thương mại với EU, cho rằng khối này đang lợi dụng nước Mỹ và không dễ đàm phán.
Trước đó, vào đầu tháng 2, ông Trump đã ký một sắc lệnh áp thuế nhập khẩu với toàn bộ hàng hóa từ Canada và Mexico, bắt đầu từ ngày 4 tháng 3. Mức thuế dành riêng cho Mexico là 25%, được lý giải là nhằm ngăn chặn nhập cư bất hợp pháp và buôn lậu. Tuy nhiên, cho đến nay, không giống như Canada, phía Mexico vẫn chưa có phản ứng trả đũa nào rõ rệt.
Trong vài ngày gần đây, Tổng thống Mỹ đã liên tục gửi thư thông báo áp thuế đến nhiều quốc gia đối tác. Tính đến thời điểm hiện tại, đã có 25 nước nhận được thư từ phía Washington, với mức thuế dao động từ 20% đến 50%. Tuy phần lớn các mức thuế lần này thấp hơn hoặc bằng mức công bố vào ngày 2 tháng 4, nhưng nhiều quốc gia đang nỗ lực đàm phán với Mỹ nhằm đạt thỏa thuận thương mại trước thời điểm hiệu lực ngày 1 tháng 8.
Động thái này được cho là một phần trong chiến lược tổng thể của chính quyền ông Trump nhằm tái cấu trúc chính sách thương mại, gia tăng sức ép buộc các đối tác phải nhượng bộ, đồng thời thúc đẩy sản xuất trong nước và giảm sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu. Trong bối cảnh chiến dịch tranh cử năm 2024 đang diễn ra, những tuyên bố mạnh mẽ về chính sách thuế quan cũng góp phần củng cố hình ảnh “bảo hộ thương mại” mà ông Trump từng theo đuổi trong nhiệm kỳ trước.
Việc Mỹ áp thuế nhập khẩu cao như hiện nay được giới phân tích đánh giá sẽ gây ra làn sóng phản ứng mạnh mẽ trong quan hệ quốc tế, đặc biệt là với các đối tác chiến lược như EU và Mexico. Không loại trừ khả năng các quốc gia này sẽ đưa vấn đề ra Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) hoặc áp dụng các biện pháp trả đũa tương tự trong thời gian tới.
