Sau chiến dịch tấn công căn cứ không quân táo bạo của Ukraine, Tổng thống Putin đe dọa trả đũa, nhưng giới phân tích đặt câu hỏi liệu Nga còn công cụ nào hiệu quả để đáp trả?
Chiến dịch “Mạng nhện” (Spiderweb) của Ukraine đã tạo ra một bước ngoặt chiến lược khi phá hủy ít nhất 12 máy bay ném bom của Nga trong một đợt tấn công đồng bộ bằng máy bay không người lái vào ngày 1 tháng 6. Trong bối cảnh này, Tổng thống Nga Vladimir Putin tuyên bố sẽ “bắt Ukraine trả giá”, nhưng phản ứng ban đầu của Moscow lại thiếu sức nặng và khiến nhiều người đặt nghi vấn: Liệu Nga còn gì trong tay để phản công?
Nga phản công – nhưng không khác biệt
Ngay sau vụ tấn công, Nga đã tiến hành một loạt cuộc không kích bằng tên lửa và máy bay không người lái nhắm vào Kyiv và các vùng khác, được mô tả là hành động “trừng phạt” từ phía Điện Kremlin. Tuy nhiên, về bản chất, đây vẫn là kiểu tấn công mà Ukraine đã phải đối mặt trong suốt ba năm qua.
Các cuộc không kích vào dân cư – dù dữ dội – lại không đủ để cho thấy đây là “hành động trả đũa đặc biệt”, theo đánh giá của giới chuyên gia quân sự. Điều này làm dấy lên câu hỏi về khả năng leo thang thực sự của Nga, trong khi người Ukraine tiếp tục sống trong lo sợ rằng “cái giá phải trả” mà ông Putin nói đến vẫn còn phía trước.
Tại sao Putin bị giới hạn trong khả năng phản công?
Các nhà phân tích cho rằng có ba yếu tố chính khiến Putin lúng túng trong phản ứng:
- Giới hạn chính trị: Một phản ứng dữ dội và sáng tạo có thể ngầm thừa nhận Ukraine đã giáng đòn đau lên Nga – điều mà Điện Kremlin cố tình né tránh. Truyền thông nhà nước và các cuộc họp chính phủ Nga cũng không nhắc đến chiến dịch “Mạng nhện” nhằm giảm thiểu tác động tâm lý và chính trị.
- Giới hạn vật chất: Với việc Nga đã liên tục sử dụng hàng trăm UAV mỗi ngày trong các chiến dịch thông thường – ví dụ như 472 chiếc vào ngày 31/5 và 479 chiếc vào đêm 2/6 – biên độ để tăng cường mức độ trả đũa trở nên hẹp.
- Giới hạn chiến lược: Nga không còn nhiều bậc thang leo thang hiệu quả. Tên lửa đạn đạo “Oreshnik”, vốn được Putin ca ngợi, không phù hợp để nhắm vào các mục tiêu trọng yếu đã được Ukraine gia cố sâu dưới lòng đất. Theo nhà phân tích Mark Galeotti, “nó không phải là tên lửa phá boongke” và nếu triển khai, phải nhắm vào mục tiêu xứng đáng – điều mà Nga chưa thể thực hiện.
Tình hình trên chiến trường vẫn nghiêng về Nga?
Bất chấp đòn tấn công táo bạo của Ukraine, Nga vẫn nắm thế chủ động ở mặt trận chiến thuật. Moscow đã mở rộng hoạt động quân sự tại vùng Sumy, chỉ cách thành phố chính của Ukraine 20 km. Ngoài ra, lần đầu tiên sau nhiều tháng, Nga tuyên bố đã tiến vào khu vực Dnipropetrovsk.
Điều này cho thấy, dù hình ảnh chính trị có bị tổn hại, Nga vẫn duy trì áp lực thực địa – một chiến lược tiêu hao chậm nhưng đều đặn.
“Theo quan điểm chính trị, Ukraine chứng minh họ nhanh nhẹn và sáng tạo, còn Nga là kẻ thô bạo. Nhưng về quân sự, điều đó không đủ để thay đổi cục diện chiến trường”, Galeotti nhận định.
Chiến tranh UAV: Cuộc chơi chưa có hồi kết?
Việc chiến dịch “Mạng nhện” được lên kế hoạch suốt 18 tháng khiến giới phân tích nghi ngờ rằng Ukraine có thể đang chuẩn bị nhiều đợt tấn công tương tự. Chỉ hai ngày sau chiến dịch, Ukraine lại tuyên bố thực hiện cuộc tấn công mới nhằm vào cầu Kerch nối bán đảo Crimea với đất liền Nga – tuy không gây hư hại lớn nhưng mang thông điệp chiến lược rõ ràng.
“Nếu các chiến dịch kiểu này tiếp tục, áp lực buộc Putin phải phản ứng rõ ràng sẽ gia tăng”, William Alberque từ Trung tâm Stimson phân tích. “Điện Kremlin sẽ phải cho người dân Nga thấy rằng ông Putin là một tổng thống thời chiến mạnh mẽ, thay vì là nạn nhân của các cuộc tấn công ngoạn mục.”
Từ biểu tượng sang hiệu quả thực tế?
Trên bình diện chiến lược, Ukraine đang giành ưu thế biểu tượng: gây tổn thất vào cốt lõi năng lực răn đe của Nga. Tuy nhiên, để chuyển lợi thế biểu tượng thành chiến thắng chiến trường, Kyiv cần thêm nhiều yếu tố: duy trì sáng kiến, giữ vững hậu phương và có thêm viện trợ từ phương Tây.
Trong khi đó, Nga – dù bị bẽ mặt bởi các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ – vẫn giữ trong tay khả năng kiểm soát cục diện bằng chiến tranh tiêu hao và tiếp tục mở rộng mặt trận ở phía Bắc.
Câu hỏi lúc này không phải là “Putin còn gì để trả đũa?” mà là “Liệu Ukraine còn bao nhiêu ‘mạng nhện’ đang giăng chờ?”.
