Tổng thống Donald Trump xây dựng chiến lược an ninh quốc gia mới xoay quanh sáu trụ cột trọng yếu, định hình mô hình “Hiệp ước Mỹ” đầy thực dụng.
Nhà Trắng tại thủ đô Washington D.C. Ảnh: The White House
Sau gần bốn tháng nhậm chức, Tổng thống Donald Trump đang dần hoàn thiện một chiến lược an ninh quốc gia mang tính bước ngoặt, thay thế học thuyết “Hòa bình Mỹ” bằng một mô hình mới được gọi là “Hiệp ước Mỹ” (Pact Americana). Theo các chuyên gia từ Viện Chính sách Chiến lược Quốc gia Australia (ASPI), chiến lược này dựa trên sáu trụ cột cốt lõi, phản ánh tư tưởng “Nước Mỹ trên hết” và định hình lại vai trò toàn cầu của Mỹ bằng lăng kính lợi ích thực dụng.
Trụ cột 1: Khôi phục Học thuyết Monroe, mở rộng phạm vi ảnh hưởng
Tổng thống Trump tái lập học thuyết Monroe – từng xem Tây Bán cầu là “sân sau” độc quyền của Mỹ – bằng cách mở rộng ảnh hưởng sang Thái Bình Dương, đồng thời giảm can dự vào châu Âu, Trung Đông và châu Phi. Ông ưu tiên khu vực cận kề như Mỹ Latin và Caribe, thông qua siết biên giới, áp lệnh trừng phạt và đàm phán thương mại có lợi.
Trụ cột 2: An ninh nội địa là nền tảng sức mạnh
Trump xem các mối đe dọa nội địa như nhập cư trái phép, tội phạm xuyên quốc gia và tấn công mạng là trọng yếu. Từ đó, ông tập trung cải tổ luật nhập cư, bảo vệ hạ tầng chiến lược và tái bố trí lực lượng quân sự về trong nước để phục vụ an ninh nội địa, giảm hiện diện ở các chiến trường như Afghanistan hay Iraq.
Trụ cột 3: Ngoại giao dựa trên trao đổi lợi ích
Khác với cách Mỹ từng đảm bảo an ninh miễn phí cho đồng minh, ông Trump yêu cầu “đối tác phải trả giá”. Tại NATO, ông chỉ trích các nước không chi tiêu quốc phòng đủ mức; ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, ông yêu cầu Nhật Bản, Hàn Quốc tăng đóng góp. Các thương vụ vũ khí và viện trợ được gắn với lợi ích khai thác tài nguyên, điển hình là yêu cầu từ Ukraine hay các quốc gia Trung Đông.
Trụ cột 4: Chính sách cứng rắn nhưng chọn lọc ở Trung Đông
Trump giảm dần hiện diện quân sự quy mô lớn tại Trung Đông nhưng vẫn duy trì ảnh hưởng chiến lược, nhất là qua hỗ trợ Israel, đẩy mạnh Hiệp ước Abraham và trừng phạt nghiêm ngặt đối thủ như Iran, Houthi ở Yemen. Ông ưu tiên giải pháp “đòn bẩy” hơn là chiến tranh, qua các kênh ngoại giao và kinh tế.
Trụ cột 5: Cô lập Trung Quốc về kinh tế – công nghệ
Trump phát động chiến dịch cô lập Trung Quốc, cắt đứt chuỗi cung ứng, đánh thuế cao, hạn chế xuất khẩu công nghệ cao và chặn đầu tư của Bắc Kinh vào các ngành nhạy cảm. Đồng thời, ông thúc đẩy liên minh cung ứng mới với Ấn Độ, Nhật Bản, Australia… Nhấn mạnh cạnh tranh công nghệ, ông yêu cầu cả đồng minh phải đứng về phía Mỹ nếu không muốn chịu hậu quả tài chính.
Trụ cột 6: Xây dựng quân đội tinh gọn, ưu tiên công nghệ
Thay vì quân đội dàn trải, Trump muốn một lực lượng “mạnh, tinh gọn”, ưu tiên vũ khí chính xác, AI, công nghệ lượng tử. Ngân sách quốc phòng được cơ cấu lại, vừa duy trì lực lượng truyền thống, vừa tập trung cho hiện đại hóa nhằm tăng khả năng răn đe và phản ứng nhanh.
Phân tích chuyên gia – ASPI
“Sáu trụ cột chiến lược an ninh quốc gia này thể hiện sự chuyển mình rõ rệt trong tư duy đối ngoại của Mỹ. Tuy nhiên, chúng cũng đặt ra thách thức không nhỏ: Mỹ sẽ khó duy trì các liên minh truyền thống nếu cứ ép buộc đổi lấy lợi ích, trong khi các đối thủ lớn như Trung Quốc hay Nga vẫn đang tranh thủ khoảng trống chiến lược để vươn lên.”
Trump cam kết “xây dựng lại” sức mạnh cho quân đội Mỹ. Ảnh: Reuters.
Chuyến công du đầu tiên của Tổng thống Trump tới Trung Đông thay vì các đồng minh truyền thống châu Âu là tín hiệu rõ ràng về sự dịch chuyển trong ưu tiên chiến lược. Chiến lược “Hiệp ước Mỹ” không chỉ viết lại luật chơi quốc tế mà còn đặt dấu hỏi lớn cho vai trò dẫn dắt toàn cầu của Washington trong trật tự thế giới mới.
