Spotify đang gấp rút xóa hàng chục podcast quảng bá thuốc kê đơn trái phép, trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về nội dung nguy hại trên nền tảng này.
Một cuộc điều tra mới đây của CNN đã phát hiện hàng chục podcast trên nền tảng Spotify đang quảng bá việc bán thuốc kê đơn trái phép – bao gồm các loại thuốc nguy hiểm và gây nghiện như Adderall, Oxycodone và Xanax – thông qua các đường dẫn tới những nhà thuốc trực tuyến có dấu hiệu bất hợp pháp. Phát hiện này làm dấy lên lo ngại sâu sắc về năng lực kiểm soát nội dung và trách nhiệm của Spotify, trong bối cảnh các nền tảng kỹ thuật số ngày càng bị lợi dụng để phân phối thuốc bất hợp pháp, đặc biệt là đối với giới trẻ.
Khi người dùng tìm kiếm từ khóa “Adderall” trên ứng dụng Spotify, ngoài những podcast hợp pháp liên quan đến sức khỏe tâm thần hay ADHD, họ cũng có thể dễ dàng bắt gặp các trang giả mạo, đội lốt podcast nhưng thực chất lại quảng bá các nhà thuốc trực tuyến. CNN đã thống kê được hàng chục trang như vậy – trong đó có podcast có tên “My Adderall Store”, với liên kết trực tiếp dẫn đến các trang web tuyên bố bán thuốc không cần toa, một hành vi bất hợp pháp theo luật Hoa Kỳ.
Điều đáng nói là chỉ trong vòng vài giờ sau khi nhận được danh sách 26 podcast vi phạm từ CNN vào chiều thứ Năm, Spotify đã nhanh chóng gỡ bỏ các nội dung này. Người phát ngôn của công ty xác nhận rằng các podcast kể trên đã vi phạm chính sách chống nội dung bất hợp pháp và spam của nền tảng. Tuy nhiên, sáng thứ Sáu, CNN vẫn tiếp tục phát hiện nhiều podcast khác với nội dung tương tự vẫn tồn tại công khai.
Sự việc diễn ra trong bối cảnh dư luận và các tổ chức xã hội đang gia tăng sức ép buộc các ông lớn công nghệ phải mạnh tay hơn với những nội dung có nguy cơ đe dọa sức khỏe cộng đồng, sau hàng loạt ca tử vong do dùng thuốc mua trực tuyến. Trước đó, nhiều cơ quan của chính phủ Mỹ cũng đã cảnh báo rằng việc đặt mua thuốc qua mạng có thể gây hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.
Một ví dụ điển hình là podcast “Xtrapharma.com”, đăng tám tập vào cuối tháng 11/2024, với mỗi tập chỉ kéo dài chưa đầy 10 giây. Nội dung các tập này là giọng nói máy tính quảng bá việc bán Xanax và các loại thuốc an thần khác, kèm theo lời hứa “giao hàng hợp pháp không cần toa”. Một podcast khác, mang tên “Order Xanax 2 mg Online Big Deal On Christmas Season”, thậm chí giới thiệu chương trình “ưu đãi mùa lễ” và kèm liên kết đến nhà thuốc trực tuyến tự nhận là “được chính phủ chấp thuận”.
Theo giới chuyên gia, sự phát triển của công nghệ chuyển văn bản thành giọng nói (text-to-speech) đã khiến việc tạo ra hàng loạt podcast kiểu này trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết. Katie Paul – Giám đốc Dự án Minh bạch Công nghệ (Tech Transparency Project) – cho biết, khả năng kiểm duyệt bằng công nghệ hiện tại chưa thể đối phó hiệu quả với nội dung dạng âm thanh, đặc biệt là các đoạn hội thoại giả lập bằng máy.
Ngay cả khi Spotify đã gỡ một số podcast sau khi CNN tương tác trực tiếp với các nội dung đó, hàng chục podcast khác vẫn tồn tại đến khi phóng viên yêu cầu công ty phản hồi cụ thể. Một trong số đó có tên “John Elizabeth”, sở hữu hàng chục tập có giọng nói nhân tạo, cùng ảnh bìa quảng bá một nhà thuốc trực tuyến giống như trang “My Adderall Store”.
Điều này cho thấy lỗ hổng lớn trong hệ thống kiểm duyệt nội dung hiện tại của Spotify, dù nền tảng này đã ban hành nhiều quy định rõ ràng. Trong hướng dẫn dành cho người sáng tạo nội dung, Spotify nghiêm cấm mọi hình thức quảng bá hàng hóa trái phép, đặc biệt là các sản phẩm gây hại như thuốc không kê toa, cũng như hành vi đăng tải tràn lan các nội dung giống hệt nhau để dẫn người dùng đến các trang nguy hiểm.
Spotify từng nhiều lần bị chỉ trích vì thiếu kiểm soát đối với các nội dung nhạy cảm liên quan đến y tế. Vào năm 2022, sau khi podcast nổi tiếng “The Joe Rogan Experience” bị cáo buộc lan truyền thông tin sai lệch về vắc-xin Covid-19, nhiều nghệ sĩ đã rút toàn bộ kho nhạc khỏi nền tảng này. Dưới áp lực, Spotify sau đó bổ sung cảnh báo nội dung cho các tập có đề cập đến Covid-19 và thành lập hội đồng tư vấn an toàn nhằm cải thiện quy trình kiểm duyệt.
Tuy nhiên, với sự xuất hiện tràn lan của các podcast quảng bá thuốc bất hợp pháp, các chuyên gia cho rằng Spotify vẫn cần nỗ lực nhiều hơn nữa. Sarah Gardner – Giám đốc tổ chức Heat Initiative chuyên bảo vệ trẻ em trên mạng – nhận định: “Bất cứ nơi nào cho phép người dùng đăng tải nội dung, nơi đó đều có thể bị lợi dụng để buôn bán thuốc. Vấn đề là các nền tảng phải phản ứng thế nào để bảo vệ người dùng.”