Công ty Cà phê Phước An ở Đắk Lắk bị thanh tra toàn diện về quản lý đất đai và cổ phần hóa sau chuỗi thua lỗ hơn 200 tỷ đồng trong 8 năm.
Sáng 19/5, Thanh tra tỉnh Đắk Lắk đã chính thức công bố quyết định thanh tra tại Công ty Cổ phần Cà phê Phước An (mã chứng khoán: CPA) – một trong những doanh nghiệp lâu đời trong ngành nông nghiệp địa phương, đồng thời đang đối mặt với chuỗi thua lỗ kéo dài và nhiều khiếu nại liên quan đến đất đai và cổ phần hóa.
Buổi công bố được tổ chức tại trụ sở Thanh tra tỉnh, với sự tham dự của đại diện nhiều cơ quan chức năng và năm hộ dân đã nộp đơn kiến nghị liên quan đến hoạt động của công ty. Quyết định thanh tra do ông Nguyễn Hồng Lĩnh – Phó Chánh Thanh tra tỉnh – làm Trưởng đoàn, với thời gian thực hiện là 30 ngày làm việc kể từ ngày công bố.
Theo quyết định, đoàn thanh tra sẽ tập trung làm rõ các vấn đề chủ chốt như: quá trình quản lý và sử dụng đất đai tại doanh nghiệp, phương pháp xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa – đặc biệt là phần tài sản là vườn cây lâu năm; quá trình giao khoán trước và sau cổ phần hóa; cũng như các nội dung phản ánh, khiếu kiện từ người dân tham gia nhận khoán đất.
Thanh tra tỉnh yêu cầu Công ty Cà phê Phước An cung cấp đầy đủ hồ sơ, chứng từ liên quan và cử người có trách nhiệm phối hợp với đoàn thanh tra trong suốt quá trình làm việc.
Công ty Cổ phần Cà phê Phước An có tiền thân là doanh nghiệp nhà nước cùng tên, được thành lập từ tháng 4/1977. Sau hơn ba thập niên hoạt động trong lĩnh vực trồng trọt, chế biến và xuất khẩu cà phê, công ty thực hiện cổ phần hóa vào năm 2017. Đây cũng là thời điểm Công ty Cổ phần Thực phẩm Dinh dưỡng Nutifood bắt đầu rót vốn đầu tư chiến lược và chi phối hoạt động doanh nghiệp.
Cụ thể, năm 2020, Nutifood mua 10 triệu cổ phiếu phát hành riêng lẻ, nâng tỷ lệ sở hữu lên 77,31% vốn điều lệ. Tuy nhiên, đến cuối năm 2022, Nutifood bất ngờ thoái toàn bộ vốn khỏi công ty khi bán ra hơn 18 triệu cổ phiếu, kết thúc giai đoạn đầu tư kéo dài chưa đến ba năm.
Trong khi đó, tình hình tài chính của Công ty Cà phê Phước An tiếp tục suy giảm. Năm 2024, dù ghi nhận doanh thu thuần đạt 30,3 tỷ đồng – tăng hơn gấp đôi so với năm 2023 – nhưng vẫn lỗ trước thuế 16,6 tỷ đồng. Trước đó, năm 2023, công ty cũng báo lỗ 14,7 tỷ đồng.
Đáng lưu ý, công ty đã thua lỗ liên tục trong suốt 8 năm qua, với tổng mức lỗ cộng dồn lên tới 212 tỷ đồng. Từ chỗ ghi nhận doanh thu gần 200 tỷ đồng/năm trong giai đoạn 2017–2019, doanh thu hiện tại của công ty chỉ còn quanh mức 30–40 tỷ đồng, tức đã giảm tới 80%.
Việc thanh tra lần này diễn ra trong bối cảnh công ty đang đứng trước nhiều vấn đề nội tại: hiệu quả kinh doanh thấp, sự sụt giảm vốn nhà đầu tư chiến lược, cùng các khiếu nại chưa được giải quyết triệt để liên quan đến việc giao đất, quản lý tài sản và chia sẻ lợi ích với người nhận khoán – vốn là những vấn đề nhạy cảm trong quá trình chuyển đổi từ doanh nghiệp nhà nước sang mô hình công ty cổ phần.