TP HCM kiến nghị giữ lại toàn bộ nguồn thu từ đất trong 5 năm để đầu tư phát triển hạ tầng sau sáp nhập, trong bối cảnh nhu cầu vốn tăng cao và diện tích thành phố mở rộng.
Tại buổi làm việc sáng 18/6 với đoàn công tác Trung ương do Tổng Bí thư Tô Lâm dẫn đầu, Phó bí thư Thường trực Thành ủy TP HCM Nguyễn Thanh Nghị đã đề xuất một chính sách tài khóa mang tính đột phá: cho phép thành phố giữ lại toàn bộ nguồn thu từ các quỹ đất trong giai đoạn 5 năm tới. Mục tiêu của đề xuất là nhằm bổ sung nguồn lực đầu tư cơ sở hạ tầng sau khi TP HCM sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu.
Theo dự thảo sửa đổi Luật Ngân sách, TP HCM hiện đối diện với nguy cơ chỉ được giữ lại 70–80% nguồn thu từ đất, thay vì toàn bộ như trước. Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM đã từng cảnh báo việc phải điều tiết 30% về Trung ương sẽ làm suy giảm nghiêm trọng ngân sách địa phương cho đầu tư phát triển, đặc biệt là hạ tầng giao thông và đô thị.
Tiến sĩ Trần Hoàng Ngân phân tích rằng, với diện tích hơn 6.770 km² và dân số hơn 13,6 triệu người, TP HCM mới sẽ có nhu cầu kết nối giao thông lớn giữa các vùng. Riêng TP HCM cũ đã cần đến 1,1 triệu tỷ đồng vốn đầu tư công đến năm 2030, trong đó nguồn thu từ đất chiếm khoảng 550.000 tỷ. Nếu điều tiết 30%, mỗi năm thành phố sẽ thiếu hụt hơn 33.000 tỷ đồng, ảnh hưởng lớn đến các dự án như hệ thống metro (dự kiến cần khoảng 40 tỷ USD) và các tuyến kết nối trọng điểm như đến Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu.
Mặc dù Thủ tướng Phạm Minh Chính ghi nhận đề xuất là “chính đáng”, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hài hòa lợi ích quốc gia, đề xuất tỷ lệ điều tiết 80-20 để vừa hỗ trợ TP HCM vừa chia sẻ nguồn lực với cả nước.
Ngoài vấn đề ngân sách, TP HCM cũng kiến nghị Quốc hội sớm ban hành nghị quyết thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại thành phố, tạo nền tảng phát triển khu vực tài chính tầm cỡ. Đồng thời, đề xuất Chính phủ xây dựng cơ chế đặc thù để thu hút nhà đầu tư chiến lược trong các lĩnh vực hạ tầng, quy hoạch, xây dựng, lao động và chuyển đổi số.
Tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu cũng tham gia với hai đề án lớn: cơ chế đặc thù cho huyện Côn Đảo và khu thương mại tự do gắn với cảng Cái Mép Hạ. Các đề xuất đều hướng đến mục tiêu hiện thực hóa Nghị quyết 24 về phát triển vùng Đông Nam Bộ, mở rộng không gian phát triển cho TP HCM sau sáp nhập.
Về giao thông, các địa phương thống nhất kiến nghị Trung ương bố trí nguồn lực và chính sách để đầu tư hệ thống giao thông liên vùng đa dạng: đường bộ, đường sắt, đường thủy. Một số tuyến đường sắt đô thị được ưu tiên gồm Suối Tiên – TP mới Bình Dương và TP HCM – Thủ Dầu Một – Bình Phước.
Phát biểu tại cuộc họp, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, sau sáp nhập, một siêu đô thị đã hình thành, nhưng để vận hành hiệu quả thì cần tháo gỡ nhiều nút thắt thể chế và nguồn lực. Trung ương cam kết đồng hành cùng TP HCM trong tiến trình này nhằm thực hiện quyết liệt các chủ trương của Đảng.
