Luật Ngân sách sửa đổi cho phép TP HCM giữ lại 80% thu từ đất, tăng tính chủ động trong chi tiêu ngân sách và đầu tư hạ tầng địa phương.
Ngày 25/6, Quốc hội chính thức thông qua Luật Ngân sách Nhà nước sửa đổi với một trong những điểm nhấn quan trọng là điều chỉnh tỉ lệ phân chia các khoản thu từ đất. Theo quy định mới, TP HCM cùng với các địa phương không nhận hỗ trợ cân đối từ ngân sách trung ương sẽ được giữ lại 80% tiền sử dụng đất và tiền thuê đất, trong khi ngân sách trung ương chỉ giữ 20%.
Riêng Hà Nội được phép giữ lại 100% các khoản thu này theo Luật Thủ đô. Còn các tỉnh, thành đang nhận hỗ trợ cân đối từ trung ương sẽ được giữ 85%, phần còn lại thuộc về ngân sách trung ương.
Quy định mới này được Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng trình bày trước Quốc hội, nhấn mạnh sự cần thiết phải tạo điều kiện cho các địa phương có đủ nguồn lực tài chính để thực hiện nhiệm vụ, đẩy mạnh phân cấp quản lý và khuyến khích tính tự chủ tài chính.
Ngoài ra, Luật cũng bổ sung các cơ chế tăng tính chủ động trong chi tiêu công. Chính phủ được giao quyền điều hành, báo cáo kết quả sử dụng nguồn thu tăng thêm và chi còn lại, trong khi Ủy ban nhân dân các cấp có thẩm quyền sử dụng các khoản thu vượt dự toán và chi chưa sử dụng hết để phục vụ phát triển địa phương.
Một điểm mới đáng chú ý là việc nâng cao vai trò và trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, đơn vị trong sử dụng ngân sách. Cơ chế kiểm soát chi qua Kho bạc Nhà nước cũng được tinh giản, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho hoạt động tài chính công.
Đặc biệt, Luật mới cho phép sử dụng quỹ dự trữ tài chính cấp tỉnh để tạm ứng vốn cho các dự án hạ tầng quan trọng, với điều kiện phải hoàn trả trong vòng 36 tháng. Tổng giá trị tạm ứng không vượt quá 50% số dư đầu năm của quỹ nhằm đảm bảo tính an toàn tài chính.
Về mặt thể chế, Luật bổ sung thẩm quyền cho Thủ tướng trong việc quyết định phân bổ ngân sách, đồng thời điều chỉnh lại toàn bộ quy định liên quan để tăng cường hiệu lực tổ chức thực hiện và trách nhiệm giải trình.
Đây được đánh giá là bước tiến quan trọng, giúp các địa phương như TP HCM có thêm nguồn lực tài chính, thúc đẩy đầu tư phát triển hạ tầng, đồng thời phù hợp với xu hướng đẩy mạnh phân quyền, phân cấp trong quản lý ngân sách công của Chính phủ.