Tổng thống Trump liên tục leo thang căng thẳng với Trung Quốc giữa lúc kinh tế Mỹ khởi sắc, làm dấy lên lo ngại về nguy cơ sụp đổ nếu chiến tranh thương mại bùng phát trở lại.
Giữa lúc các chỉ số kinh tế Mỹ ghi nhận nhiều dấu hiệu tích cực như lạm phát hạ nhiệt và thị trường lao động ổn định, Tổng thống Donald Trump lại khiến dư luận lo ngại khi liên tục đưa ra các tuyên bố thù địch nhằm vào Trung Quốc – đối tác thương mại lớn thứ hai của Hoa Kỳ. Các nhà phân tích cảnh báo rằng nếu căng thẳng thương mại Mỹ – Trung tái bùng phát, nền kinh tế đang hồi phục của Mỹ có thể bị giáng một đòn mạnh.
Ngày 12/5 từng đánh dấu bước ngoặt tích cực khi Mỹ và Trung Quốc thống nhất giảm thuế quan kỷ lục, giúp thị trường lạc quan trở lại, các dự báo suy thoái được điều chỉnh giảm và niềm tin tiêu dùng phục hồi. Tuy nhiên, chỉ vài tuần sau đó, chính quyền Trump cáo buộc Bắc Kinh không tuân thủ thỏa thuận, trong khi Trung Quốc cũng đưa ra cáo buộc tương tự với Washington.
“Nếu cuộc gọi giữa Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình không hạ nhiệt được căng thẳng, nguy cơ tăng thuế trở lại là rất cao,” một nguồn tin nội bộ cảnh báo.
Mức thuế quan 145% từng khiến giao thương gần như tê liệt hồi tháng 4 vẫn đang ám ảnh giới kinh doanh, khi cả hai nước đều giữ mức thuế cao sau thỏa thuận tạm thời. Tổng thống Trump mới đây còn tuyên bố sẽ tăng gấp đôi thuế thép và nhôm, đồng thời dọa trừng phạt thêm hàng chục quốc gia chưa đạt thỏa thuận với Mỹ.
Căng thẳng leo thang trong bối cảnh lạm phát Mỹ tháng 4 chỉ tăng 2,3% và chỉ số giá chi tiêu tiêu dùng cá nhân giảm còn 2,1% – gần đạt mục tiêu 2% của Cục Dự trữ Liên bang (Fed). Dữ liệu việc làm cho thấy tỷ lệ thất nghiệp duy trì trên 4% và tuyển dụng vẫn tiếp tục. GDP quý 2 được Fed Atlanta dự báo tăng trưởng mạnh 4,6% sau khi giảm nhẹ 0,2% trong quý 1.
Tuy nhiên, các số liệu cảnh báo đang xuất hiện. Tháng 4 chứng kiến số người mất việc tăng gần 200.000, đơn xin trợ cấp thất nghiệp tăng lên 247.000 và hơn 94.000 người bị sa thải trong tháng 5. Chi tiêu tiêu dùng chỉ nhích 0,2%, mức yếu hơn kỳ vọng, khiến lo ngại về đà phục hồi thực sự lan rộng.
Những dấu hiệu yếu kém cũng được thể hiện trong các cuộc khảo sát doanh nghiệp và người tiêu dùng. Chỉ số tâm lý tiêu dùng theo Đại học Michigan vẫn gần mức thấp kỷ lục. Sách Beige của Fed ghi nhận sự bất an lan rộng trong cộng đồng doanh nghiệp, nhất là vì bất ổn thương mại.
Trong lúc đó, các chính sách cứng rắn của Trump với Trung Quốc ngày càng quyết liệt. Mỹ cấm doanh nghiệp dùng chip AI của Huawei, hạn chế xuất khẩu phần mềm thiết kế bán dẫn sang Trung Quốc, và siết chặt thị thực sinh viên Trung Quốc. Đáp lại, Bắc Kinh tố Mỹ “gây bất ổn kinh tế song phương”.
“Chúng tôi không biết liệu điều này có tiếp tục đúng trong 1-2 tháng tới hay không,” Chủ tịch Fed Chicago Austin Goolsbee nói, phản ánh sự thận trọng của giới hoạch định chính sách trước nguy cơ cú sốc kinh tế mới.
Tổng thống Trump, mặc dù đang có lợi thế với nền kinh tế đang phục hồi, nhưng sự cứng rắn trong đối đầu thương mại có thể khiến thành quả ngắn hạn trở nên bấp bênh. Nếu chính sách leo thang tiếp diễn, nền kinh tế Mỹ – vốn vẫn mong manh – có thể không chịu nổi thêm một cuộc chiến thuế quan toàn diện nữa.
