Trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, một số chuyên gia cho rằng Trung Quốc đang có những dấu hiệu nhượng bộ trong chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, cho thấy chiến lược áp lực của cựu Tổng thống Donald Trump có thể đang phát huy tác dụng.
Chuyên gia chính sách đối ngoại Gordon Chang, trong một cuộc phỏng vấn gần đây, đã chỉ ra rằng Bắc Kinh âm thầm miễn thuế nhập khẩu đối với một loạt mặt hàng của Mỹ. Các sản phẩm nằm trong diện được miễn trừ bao gồm hàng không, hóa chất công nghiệp và chất bán dẫn – những lĩnh vực then chốt trong chuỗi cung ứng toàn cầu và chiến lược công nghiệp lâu dài của Trung Quốc.
Điểm đặc biệt là động thái này không được công bố rộng rãi bởi các phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc – điều mà theo ông Chang là “kiểu hành xử thường thấy” nhằm tránh tạo hình ảnh yếu thế về mặt đối nội. Ông nhấn mạnh: “Trung Quốc không bao giờ muốn thừa nhận công khai rằng họ đang chịu sức ép hay đã xuống nước trước Mỹ.”
Cựu Tổng thống Trump cũng khẳng định đã có nhiều cuộc trao đổi với Chủ tịch Tập Cận Bình về vấn đề thương mại, bất chấp việc Trung Quốc bác bỏ thông tin rằng hai bên đang tiến hành đàm phán chính thức. Theo Reuters, Bộ Thương mại Trung Quốc đã yêu cầu các doanh nghiệp gửi đề xuất miễn thuế, đồng thời tổng hợp danh sách các mặt hàng cần được điều chỉnh chính sách nhập khẩu từ Mỹ – một tín hiệu cho thấy Bắc Kinh đang tính toán chiến lược thích nghi với cuộc chiến kéo dài.
Theo giới phân tích, nguyên nhân chính khiến Trung Quốc phải cân nhắc nhượng bộ là do nhiều chỉ số kinh tế nội địa đang xấu đi rõ rệt. Tăng trưởng GDP sụt giảm, doanh thu thuế giảm mạnh và các vấn đề về thị trường việc làm đang tạo ra áp lực kép lên chính quyền Bắc Kinh. Trong khi đó, các quốc gia như Ấn Độ đã tăng thuế nhập khẩu thép nhằm ngăn hàng hóa Trung Quốc ồ ạt tràn vào – khiến Bắc Kinh khó tìm được thị trường thay thế cho Mỹ.
Tuy nhiên, giới quan sát cũng cảnh báo rằng chiến tranh thương mại Mỹ – Trung sẽ còn kéo dài và diễn biến phức tạp. Trung Quốc không chỉ phản ứng bị động mà còn chủ động điều chỉnh chiến lược. Nước này đang đẩy mạnh các chính sách kích cầu tiêu dùng nội địa, mở rộng hợp tác với các thị trường mới như Đông Nam Á, Châu Phi và Trung Đông để giảm sự lệ thuộc vào Mỹ.
Chiến tranh thương mại không chỉ là câu chuyện về thuế quan, mà còn là cuộc đối đầu toàn diện về công nghệ, chuỗi cung ứng, và ảnh hưởng địa chính trị. Trung Quốc, dù có biểu hiện mềm mỏng hơn, vẫn kiên quyết bảo vệ lợi ích chiến lược. Trong khi đó, chính sách cứng rắn của Mỹ – dù thay đổi qua từng nhiệm kỳ tổng thống – vẫn giữ nguyên mục tiêu giới hạn sự trỗi dậy vượt kiểm soát của Bắc Kinh.
Trong thời gian tới, các nhà đầu tư và giới hoạch định chính sách sẽ cần theo dõi sát sao từng tín hiệu nhỏ từ cả hai phía, bởi bất kỳ sự nhượng bộ hay leo thang nào trong chiến tranh thương mại Mỹ – Trung cũng sẽ tạo ra những tác động lan rộng đến thị trường toàn cầu.
