Ukraine kêu gọi các đồng minh phương Tây áp đặt lệnh trừng phạt mạnh hơn với Nga sau khi đàm phán ngừng bắn ở Istanbul không đạt kết quả.
Ukraine đã kêu gọi các đồng minh phương Tây tăng cường áp lực lên Nga sau khi cuộc đàm phán trực tiếp đầu tiên trong hơn ba năm giữa Kyiv và Moscow không mang lại kết quả ngừng bắn. Phía Nga đã đưa ra những điều kiện mà một nguồn tin từ phái đoàn Ukraine mô tả là “không thể chấp nhận và hoàn toàn phi thực tế”.
Dưới sức ép từ Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm chấm dứt cuộc xung đột đẫm máu nhất tại châu Âu kể từ sau Thế chiến II, các đại diện của hai quốc gia đang đối đầu đã gặp mặt tại Istanbul. Đây là lần đầu tiên họ đối thoại trực tiếp kể từ tháng 3 năm 2022, thời điểm ngay sau khi Nga tiến hành xâm lược Ukraine.
Cuộc gặp diễn ra tại một cung điện ở Istanbul chỉ kéo dài chưa đầy hai giờ đồng hồ. Mặc dù không đạt được thỏa thuận ngừng bắn, hai bên đồng ý trao đổi 1.000 tù binh chiến tranh – con số lớn nhất từ trước đến nay trong các lần trao đổi tù binh giữa hai nước.
Ngay sau cuộc họp, Tổng thống Volodymyr Zelenskiy đã liên lạc qua điện thoại với Tổng thống Trump, cũng như các lãnh đạo Pháp, Đức và Ba Lan. Trên mạng xã hội X, ông khẳng định Ukraine sẵn sàng thực hiện các bước đi nhanh chóng nhất để đạt được hòa bình thực sự và nhấn mạnh rằng thế giới cần giữ vững lập trường cứng rắn. Ông cũng kêu gọi áp đặt “các lệnh trừng phạt nghiêm khắc” nếu Nga từ chối đề xuất ngừng bắn vô điều kiện trong 30 ngày do phía Mỹ đưa ra.
Tuy nhiên, Moscow – vốn đang có những bước tiến nhỏ nhưng ổn định trên chiến trường – tỏ ra lo ngại Ukraine sẽ tận dụng thời gian ngừng bắn để tái tổ chức và tăng cường vũ trang. Trưởng đoàn đàm phán Nga, ông Vladimir Medinsky, cho biết mỗi bên sẽ đệ trình quan điểm chi tiết về một lệnh ngừng bắn tiềm năng để làm cơ sở cho các vòng đàm phán tiếp theo.
Một quan chức Thổ Nhĩ Kỳ tiết lộ không khí cuộc họp nhìn chung là ôn hòa. Đoàn Nga mặc vest, trong khi khoảng một nửa đại diện Ukraine mặc quân phục. Tuy nhiên, chưa có lịch trình cụ thể cho vòng đàm phán tiếp theo vì hai bên còn phải báo cáo lại lãnh đạo cấp cao.
Một nguồn tin Ukraine cho biết Nga đã từ chối đề nghị có đại diện Mỹ tham dự cuộc gặp. Ngoài ra, trong phần phát biểu, ông Medinsky được cho là đã so sánh cuộc chiến hiện nay với cuộc chiến kéo dài 21 năm của Sa hoàng Peter Đại đế chống Thụy Điển vào thế kỷ 18, khẳng định Nga “sẵn sàng chiến đấu trong một, hai hay ba năm nữa – tùy phía các người muốn”.
Một thành viên đoàn Ukraine nhận định các yêu cầu mà Nga đưa ra tại cuộc họp là hoàn toàn viển vông và vượt xa những gì từng được thảo luận trước đó. Moscow được cho là đã đặt điều kiện buộc Ukraine phải rút quân khỏi một số vùng lãnh thổ của chính mình để đổi lấy ngừng bắn – điều mà phía Ukraine coi là “tối hậu thư không mang tính xây dựng”.
Thủ tướng Anh Keir Starmer mô tả lập trường của Nga là “hoàn toàn không thể chấp nhận được”, đồng thời cho biết các nhà lãnh đạo châu Âu, Ukraine và Mỹ đang phối hợp chặt chẽ để phản ứng thống nhất. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng khẳng định EU đang chuẩn bị gói trừng phạt mới nhằm vào Moscow.
Điều đáng lưu ý là Nga coi cuộc gặp lần này là sự tiếp nối của đàm phán Istanbul năm 2022, thời điểm Ukraine còn đang chịu sức ép lớn do vừa bị xâm lược. Khi đó, Nga từng đưa ra yêu sách cắt giảm quy mô quân đội Ukraine, buộc Kyiv từ bỏ ý định gia nhập NATO và chuyển sang trung lập – những điều kiện hiện nay Ukraine hoàn toàn bác bỏ, coi đó là sự đầu hàng trá hình.
Trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin là người đưa ra đề xuất tổ chức đàm phán lần này, ông lại từ chối lời mời của Zelenskiy gặp mặt trực tiếp tại Istanbul. Sự từ chối đó đã làm giảm kỳ vọng về một bước đột phá. Thêm vào đó, Tổng thống Trump, trong chuyến công du Trung Đông, tuyên bố sẽ chưa có tiến triển nào cho đến khi ông có cuộc gặp trực tiếp với Putin.
Người phát ngôn Điện Kremlin khẳng định cuộc gặp giữa hai nhà lãnh đạo là “thiết yếu” để có thể tiến triển, nhưng cũng cần được chuẩn bị kỹ lưỡng và phải mang lại kết quả cụ thể. Trả lời Fox News, ông Trump cho rằng ông có thể “đạt được một thỏa thuận” với Putin, nhưng cũng cảnh báo sẽ áp đặt trừng phạt nếu không có thỏa thuận nào được ký kết.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho biết hai bên đã thống nhất “về nguyên tắc” sẽ tiếp tục gặp mặt. Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov – trưởng đoàn đàm phán – nhấn mạnh rằng bước tiếp theo nên là cuộc gặp trực tiếp giữa hai nguyên thủ quốc gia. Phía Nga, qua ông Medinsky, ghi nhận yêu cầu này nhưng chưa có cam kết cụ thể.
