Nghiên cứu trên hơn một triệu người cho thấy tiêm vắc-xin zona không chỉ ngừa phát ban mà còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ lên tới 23%.
Một nghiên cứu quy mô lớn tại Hàn Quốc vừa công bố trên Tạp chí Tim mạch Châu Âu đã chỉ ra rằng tiêm vắc-xin phòng bệnh zona không chỉ giúp ngừa phát ban đau rát mà còn có thể giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ – lên tới 23% ở người từ 50 tuổi trở lên.
Vắc-xin zona – thường được chỉ định cho người lớn tuổi hoặc người có hệ miễn dịch yếu – từ lâu được xem là “lá chắn” phòng ngừa virus varicella-zoster (VZV), nguyên nhân gây ra thủy đậu và zona thần kinh. Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy loại vắc-xin này còn mang lại những lợi ích vượt xa mong đợi về mặt tim mạch.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ khuyến cáo nên tiêm hai liều vắc-xin Shingrix cho người lớn bị suy giảm miễn dịch hoặc trên 50 tuổi. Hình ảnh Getty
Kết quả nổi bật từ nghiên cứu
Nghiên cứu trên 1.271.922 người cho thấy nhóm đã tiêm vắc-xin zona có nguy cơ mắc bệnh tim mạch thấp hơn 23% so với nhóm chưa tiêm. Mức giảm này đặc biệt rõ nét ở nam giới, người dưới 60 tuổi và cả nhóm có lối sống kém lành mạnh như hút thuốc hoặc uống rượu thường xuyên.
“Zona có thể gây viêm mạch máu và tạo cục máu đông, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Do đó, việc phòng bệnh zona cũng đồng nghĩa với giảm thiểu rủi ro tim mạch,” – bà Hayeon Lee, đồng tác giả nghiên cứu, chia sẻ.
“Vắc-xin trở thành công cụ y tế công cộng giá trị nếu nhìn từ góc độ bảo vệ sức khỏe toàn diện chứ không chỉ phòng bệnh truyền nhiễm.”
Tiến sĩ Sharon Curhan từ Bệnh viện Brigham and Women’s (Mỹ), người không tham gia nghiên cứu, cũng nhận định đây là một phân tích có quy mô lớn và thuyết phục, mở ra hướng tiếp cận tiêm chủng như một phần trong chiến lược phòng ngừa bệnh mãn tính.
Vắc xin phòng zona Shingrix – Nguồn: Internet.
Có cần từng mắc thủy đậu mới tiêm được?
Không cần. Theo CDC Mỹ, hơn 99% người trên 50 tuổi đều đã từng tiếp xúc với virus VZV, ngay cả khi họ không nhớ đã từng mắc thủy đậu. Điều này đồng nghĩa với việc vắc-xin zona vẫn rất cần thiết cho phần lớn người trưởng thành.
Vắc xin Zostavax kích thích hệ miễn dịch sản sinh kháng thể chống lại virus Varicella Zoster (VZV)
Hạn chế và khuyến nghị
Một điểm lưu ý là những người trong nghiên cứu đã sử dụng vắc-xin zona cũ, vốn đã ngừng sử dụng ở Mỹ từ năm 2020. Hiện nay, Shingrix – vắc-xin thế hệ mới – đang được khuyến cáo tiêm cho người trên 50 tuổi với hiệu quả cao hơn và ít tác dụng phụ hơn.
Tiến sĩ Pascal Geldsetzer từ Đại học Stanford cho rằng cần thêm nghiên cứu lâm sàng ngẫu nhiên để so sánh chính xác lợi ích giữa các loại vắc-xin zona và xác nhận mối liên hệ nhân quả giữa tiêm chủng và giảm nguy cơ tim mạch.
“Những người tiêm vắc-xin thường có hành vi chăm sóc sức khỏe tích cực hơn, điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả,” ông Geldsetzer lý giải, đồng thời kêu gọi mở rộng nghiên cứu sang các cộng đồng chủng tộc và sắc tộc khác để tăng độ tin cậy và tính phổ quát của kết quả.
Lợi ích không ngờ khác: giảm nguy cơ mất trí nhớ
Trước nghiên cứu này, vào tháng 4, nhóm chuyên gia từ Stanford đã công bố một phát hiện khác: người tiêm vắc-xin zona có nguy cơ mất trí nhớ thấp hơn 20%. Dữ liệu này đến từ xứ Wales – nơi triển khai chương trình tiêm phòng zona từ năm 2013 và đã tạo điều kiện cho một “thí nghiệm tự nhiên” có tính kiểm soát cao.
Vắc-xin zona nhờ đó đang dần được nhìn nhận không chỉ là “áo giáp” chống virus mà còn như một phần thiết yếu trong chiến lược bảo vệ sức khỏe toàn diện – đặc biệt với nhóm người lớn tuổi và những người có nguy cơ bệnh lý nền.
