Chính phủ kiến nghị chi hơn 116.000 tỉ đồng để phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3–5 tuổi đến năm 2030, bảo đảm công bằng và chất lượng giáo dục.
Sáng 22.5, trong khuôn khổ kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đã trình bày tờ trình dự thảo Nghị quyết về việc phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi. Theo tính toán của Chính phủ, tổng kinh phí cần thiết để triển khai chương trình này đến năm 2030 lên tới hơn 116.000 tỉ đồng.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết hiện cả nước có khoảng 5,1 triệu trẻ em độ tuổi mầm non đang theo học tại các trường công lập và cơ sở giáo dục mầm non độc lập, đạt tỷ lệ 93,6%. Tuy nhiên, vẫn còn gần 300.000 trẻ chưa được đến lớp, phần lớn là trẻ em ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn và những trường hợp có hoàn cảnh thiệt thòi.
Chính sách phổ cập lần này nhằm đảm bảo quyền tiếp cận giáo dục công bằng cho mọi trẻ em trong độ tuổi, đồng thời nâng cao chất lượng giáo dục mầm non trên toàn quốc. Mục tiêu đặt ra là đến năm 2030, Việt Nam hoàn thành phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ từ 3 đến 5 tuổi ở tất cả các địa phương.
Dự thảo nghị quyết nêu rõ các nội dung trọng tâm cần thực hiện bao gồm: mở rộng và phát triển hệ thống trường lớp, đảm bảo cơ sở vật chất, trang thiết bị tối thiểu cho giảng dạy và học tập; đồng thời tăng cường năng lực cho đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý và nhân viên ngành mầm non. Ngoài ra, cần bảo đảm nguồn kinh phí vận hành ổn định cho các cơ sở giáo dục mầm non công lập.
Theo Bộ GD-ĐT, chỉ riêng khoản chi cho phát triển trường lớp, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học tối thiểu đã được tích hợp vào Chương trình mục tiêu quốc gia về giáo dục. Trong khi đó, các chính sách đi kèm như hỗ trợ đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý… sẽ cần nguồn kinh phí bổ sung khoảng 25.754 tỉ đồng từ ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2026–2030, tức trung bình hơn 5.000 tỉ đồng mỗi năm.
“Chính sách phổ cập giáo dục mầm non cần đi kèm với nguồn lực đủ mạnh về tài chính và nhân sự để có thể triển khai đồng bộ và hiệu quả”, ông Nguyễn Đắc Vinh – Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội nhấn mạnh trong báo cáo thẩm tra.
Theo báo cáo thẩm tra, tổng mức đầu tư cho chương trình phổ cập từ năm 2026 đến 2030 là 116.314 tỉ đồng. Trong đó, khoản đầu tư cho xây dựng trường, lớp học và trang bị đồ dùng, thiết bị dạy học chiếm đến 91.872 tỉ đồng – thể hiện áp lực tài chính rất lớn.
Chính phủ hiện đưa ra hai phương án đầu tư cho giai đoạn 2026–2030. Phương án 1 có tổng mức đầu tư là 52.598 tỉ đồng, trong khi phương án 2 là 91.872 tỉ đồng – tương đương gần gấp đôi. Cơ quan thẩm tra đề nghị Bộ GD-ĐT cần làm rõ cơ sở lựa chọn phương án đề xuất để đảm bảo tính minh bạch và tính khả thi về ngân sách.
Cũng theo ông Vinh, cần có lộ trình cụ thể theo từng năm học trong đề án để các địa phương có thể chủ động trong việc bố trí nguồn lực, xây dựng trường lớp, tuyển dụng và đào tạo giáo viên.
Đáng chú ý, nhiều ý kiến trong Quốc hội đề xuất Chính phủ cần bố trí ngân sách Trung ương hỗ trợ thêm ngoài tổng chi ngân sách cho ngành giáo dục – nhằm bảo đảm chương trình phổ cập mầm non được triển khai hiệu quả, đặc biệt tại các địa phương có điều kiện kinh tế khó khăn.
