Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng dự thảo nghị quyết phát triển kinh tế tư nhân chưa đủ đột phá, thiếu các chính sách thực sự đặc biệt để tháo gỡ điểm nghẽn cho doanh nghiệp.
Ông Tạ Văn Hạ, Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội, phát biểu tại phiên thảo luận sáng 16/5. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Tại phiên thảo luận ngày 16/5 của Quốc hội về dự thảo nghị quyết nhằm phát triển khu vực kinh tế tư nhân, nhiều đại biểu đã bày tỏ lo ngại rằng các chính sách hiện nay vẫn chưa đủ mạnh để tạo đòn bẩy thực sự cho doanh nghiệp. Một số nội dung được đề cập trong dự thảo được cho là trùng lặp với quy định hiện hành, chưa mang tính chất đột phá cần thiết để tháo gỡ những nút thắt lâu nay.
Phát biểu tại phiên thảo luận, ông Tạ Văn Hạ – Phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội – nhận định khu vực tư nhân hiện vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản và cần một nghị quyết thực sự đổi mới để tạo bước ngoặt phát triển. Ông đánh giá cao Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị như một định hướng chiến lược quan trọng, nhưng lưu ý rằng dự thảo nghị quyết trình Quốc hội lần này còn chưa đáp ứng kỳ vọng về một “luồng gió mới” cho doanh nghiệp tư nhân.
Ông Hạ chỉ ra rằng một số điều khoản trong dự thảo – như nguyên tắc suy đoán vô tội hay không áp dụng hồi tố gây bất lợi cho doanh nghiệp – thực chất đã được quy định đầy đủ trong Hiến pháp và các bộ luật hiện hành như Bộ luật Hình sự, Bộ luật Tố tụng Hình sự, nên không thể xem là cơ chế đặc biệt. Tương tự, nội dung về đảm bảo việc phong tỏa, kê biên tài sản “tương ứng với hậu quả dự kiến” trong các vụ án cũng bị đánh giá là không có gì mới so với quy định hiện hành.
“Tôi kỳ vọng nghị quyết này như một luồng gió thổi cánh diều kinh tế tư nhân bay xa, nhưng hiện tại các nội dung vẫn chưa đủ sức bật” – ông Tạ Văn Hạ nhận xét.
Cùng quan điểm, bà Nguyễn Thị Thủy – Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp – đề nghị loại bỏ những nội dung đã được pháp luật quy định, vì “không thể gọi là chính sách đặc thù”. Thay vào đó, bà kiến nghị đưa vào nghị quyết những cơ chế thử nghiệm thực sự, như cho phép doanh nghiệp được đặt tiền đảm bảo để giải tỏa tài sản đang bị phong tỏa trong các vụ án, từ đó sử dụng tài sản vào sản xuất, kinh doanh thay vì bị “đóng băng” kéo dài.
Bà Khương Thị Mai, Giám đốc điều hành Công ty TNHH Nhôm Nam Sung Việt Nam, đại biểu tỉnh Nam Định. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Trong phần phát biểu của mình, bà Nguyễn Thị Việt Nga – Phó đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương – đề xuất chuyển trọng tâm kiểm tra từ tiền kiểm sang hậu kiểm, giúp cải thiện môi trường kinh doanh. Bà dẫn chứng thực tế nhiều doanh nghiệp “ma” đã lợi dụng kẽ hở chính sách để trốn thuế, rửa tiền và làm biến dạng thị trường. Có vụ việc, lực lượng chức năng đã phát hiện hơn 600 công ty không có hoạt động thật, phát hành hơn 1 triệu hóa đơn khống với tổng giá trị gần 64.000 tỷ đồng.
Theo bà Nga, cần xây dựng cơ chế hậu kiểm đủ mạnh và minh bạch để ngăn chặn những hành vi lợi dụng chính sách. Đồng thời, cần củng cố năng lực thanh tra, giám sát, xử lý nghiêm các hành vi gian lận thương mại.
Đại biểu Khương Thị Mai – Giám đốc điều hành Công ty TNHH Nhôm Nam Sung Việt Nam – phản ánh những vướng mắc doanh nghiệp đang gặp phải trong quá trình đầu tư, nhất là về thủ tục hành chính. Bà cho biết nhiều doanh nghiệp mất nhiều tháng để hoàn tất thủ tục, thậm chí thời gian xin chấp thuận đầu tư còn dài hơn cả thời gian thi công dự án.
Bà Mai đề xuất loại bỏ những điều kiện kinh doanh không còn phù hợp, đơn giản hóa thủ tục đầu tư, cấp phép và giấy chứng nhận đầu tư. Cụ thể, bà đề nghị cắt giảm ít nhất 30% thời gian giải quyết thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ pháp luật, và 30% các điều kiện kinh doanh hiện hành, đồng thời tiếp tục duy trì cắt giảm trong các năm tiếp theo.
Ở góc độ điều hành chính sách, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết các quy định trong dự thảo nghị quyết nhằm thể chế hóa Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị. Ông khẳng định việc chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm là định hướng lớn, nhưng vẫn bảo đảm quyền thanh tra, kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm. Mục tiêu là vừa tạo điều kiện cho doanh nghiệp phát triển, vừa không làm suy giảm hiệu lực quản lý nhà nước.
“Dự thảo sẽ được tiếp thu và hoàn chỉnh để có tính thực tiễn, khả thi và bảo đảm sự thống nhất với hệ thống pháp luật hiện hành” – Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định.
Hiện nay, kinh tế tư nhân đang đóng vai trò chủ lực với hơn 940.000 doanh nghiệp và hơn 5 triệu hộ kinh doanh, đóng góp khoảng 50% GDP, 82% lực lượng lao động và hơn 30% nguồn thu ngân sách. Dự thảo nghị quyết, nếu được thiết kế đủ đột phá và hiệu quả, sẽ là chìa khóa giải phóng nguồn lực nội tại, giúp khu vực kinh tế tư nhân bứt phá trong giai đoạn phát triển mới.
Dự kiến, Quốc hội sẽ tiến hành biểu quyết thông qua nghị quyết vào sáng 17/5.
