Công nghệ AI mới từ Đại học Tokyo cho phép bác sĩ theo dõi hoạt động tiểu cầu thời gian thực, phát hiện sớm cục máu đông nguy hiểm mà không cần thủ thuật xâm lấn.
Các nhà khoa học tại Đại học Tokyo đã khám phá ra một phương pháp không xâm lấn để quan sát hoạt động đông máu khi nó xảy ra. (iStock)
Một bước tiến đột phá trong y học vừa được ghi nhận khi các nhà khoa học tại Đại học Tokyo phát triển thành công một công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) cho phép phát hiện cục máu đông tiềm ẩn chỉ từ xét nghiệm máu thông thường, thay thế cho các phương pháp xâm lấn trước đây.
Quan sát tiểu cầu theo thời gian thực
Dưới sự dẫn dắt của Tiến sĩ Kazutoshi Hirose, nhóm nghiên cứu đã ứng dụng AI kết hợp với kính hiển vi công suất cao, cho phép quan sát trực tiếp hoạt động của tiểu cầu – loại tế bào máu đóng vai trò chính trong quá trình đông máu. Công cụ này có thể ghi lại hàng nghìn hình ảnh mỗi giây, phân tích tức thì và nhận diện sự hình thành cục máu đông trong máu – yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh động mạch vành, nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
“Công nghệ này cho phép bác sĩ theo dõi tiểu cầu như thể nhìn thấy ‘tắc đường’ trong lòng mạch máu – điều trước đây chỉ có thể suy đoán thông qua xét nghiệm gián tiếp”, Phó giáo sư Yuqi Zhou ví von.
So sánh vượt trội với phương pháp truyền thống
Thông thường, để đánh giá tình trạng đông máu và nguy cơ hình thành huyết khối, bác sĩ phải dựa vào các chỉ số gián tiếp hoặc can thiệp qua ống thông vào động mạch vành – quy trình xâm lấn, tốn thời gian và tiềm ẩn rủi ro. Với công nghệ mới, chỉ cần một mẫu máu lấy từ tĩnh mạch ở tay, các bác sĩ đã có thể nhận diện dấu hiệu đông máu tương đương như khi lấy máu từ động mạch tim.
Theo các nhà nghiên cứu, các phương pháp truyền thống để theo dõi hoạt động của tiểu cầu thường dựa vào các phép đo gián tiếp hoặc các thủ thuật xâm lấn. (iStock)
Trong thử nghiệm trên hơn 200 bệnh nhân tim mạch, các nhà khoa học phát hiện sự vón cục tiểu cầu gia tăng rõ rệt ở những người có bệnh nặng hơn, đồng thời khẳng định khả năng chẩn đoán sớm và phân tầng nguy cơ hiệu quả hơn.
“Việc đánh giá chính xác hiệu quả thuốc chống đông ở từng bệnh nhân vẫn là thách thức lớn. Công cụ này cho phép tùy biến điều trị – một bước tiến rất cần thiết”, GS. Keisuke Goda nhấn mạnh.
Hướng đến điều trị cá nhân hóa
Tiến sĩ Harvey Castro, một bác sĩ cấp cứu kiêm chuyên gia AI tại Texas (Mỹ), nhận định: “Hiện nay, bác sĩ kê đơn thuốc chống đông dựa trên dự đoán và hy vọng. Với công nghệ này, chúng ta sẽ biết chính xác thuốc có đang hiệu quả hay không trong thời gian thực”.
Theo các nhà nghiên cứu, các phương pháp truyền thống để theo dõi hoạt động của tiểu cầu thường dựa vào các phép đo gián tiếp hoặc các thủ thuật xâm lấn. (iStock)
Tuy nhiên, Castro cũng thận trọng cho rằng, hiện tại thiết bị vẫn ở giai đoạn nghiên cứu, với quy mô lớn, giá thành cao. “Chúng ta cần thu nhỏ thiết bị, giảm chi phí trước khi công nghệ này có thể được triển khai tại các phòng cấp cứu đại trà”.
Dù vậy, các chuyên gia đều tin rằng, trong tương lai gần – có thể chỉ 5 năm tới – sẽ xuất hiện những thiết bị tại chỗ (point-of-care) giúp bác sĩ điều chỉnh thuốc nhanh chóng, cải thiện an toàn điều trị và giảm nguy cơ biến chứng nặng cho bệnh nhân tim mạch.
