Iran không tin có thể đạt thỏa thuận hạt nhân khi Mỹ giữ lập trường cứng rắn, yêu cầu chấm dứt làm giàu uranium trong vòng đàm phán mới tại Rome.
Tehran ngày càng tỏ ra hoài nghi về triển vọng đạt được một thỏa thuận hạt nhân mới với Mỹ, khi vòng đàm phán cấp cao thứ năm diễn ra tại Rome vào ngày 23/5/2025 trong bối cảnh Washington giữ lập trường cứng rắn, đặc biệt về việc chấm dứt hoàn toàn hoạt động làm giàu uranium của Iran.
Theo hai nguồn tin thân cận với chính phủ Iran, phía Tehran hiện không còn kỳ vọng vào khả năng đạt được đột phá trong các cuộc thảo luận, vốn chỉ mang tính “thăm dò lập trường” hơn là tìm kiếm một thỏa thuận thực chất. Bộ trưởng Ngoại giao Iran Abbas Araghchi, người dẫn đầu đoàn đàm phán, tuyên bố trước khi khởi hành rằng: “Không vũ khí hạt nhân = có thỏa thuận. Không làm giàu uranium = không thỏa thuận”.
Chính quyền Mỹ, dưới áp lực từ các quan điểm cứng rắn trong nước và đồng minh Israel, đã khẳng định rõ không chấp nhận bất kỳ hoạt động làm giàu nào – yêu cầu bị Tehran coi là “lằn ranh đỏ”, không thể thương lượng. Trong khi đó, Iran tiếp tục nhấn mạnh rằng chương trình hạt nhân của họ là vì mục đích hòa bình và sẵn sàng cam kết không làm giàu ở mức độ vũ khí.
Cuộc gặp bên lề giữa Araghchi và Ngoại trưởng Oman – quốc gia trung gian hòa giải – cũng nhằm thể hiện rõ sự phản đối đối với quan điểm hiện tại của Washington. Căng thẳng leo thang khi Mỹ liên tiếp áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt mới chỉ vài ngày trước vòng đàm phán, bao gồm các biện pháp nhắm vào ngành xây dựng và vật liệu liên quan đến chương trình tên lửa, hạt nhân của Iran.
“Iran càng bị dồn vào thế yếu thì họ càng không muốn nhượng bộ. Nhượng bộ trong hoàn cảnh hiện tại thậm chí còn bị xem là nhục nhã hơn cả một cuộc tấn công quân sự,” – Ali Vaez, Giám đốc Dự án Iran tại Nhóm Khủng hoảng Quốc tế nhận định.
Tình hình càng trở nên phức tạp khi nhiều quan chức Mỹ xác nhận rằng Israel đang chuẩn bị các phương án tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran, điều này khiến Tehran xem những nỗ lực ngoại giao từ Washington chỉ là chiêu bài gây áp lực chứ không phải thiện chí đàm phán thực sự.
Các nhà phân tích như Trita Parsi cho rằng chính lập trường “không làm giàu uranium” của Mỹ đã đẩy đàm phán vào thế bế tắc, và nếu Israel phát động một cuộc tấn công, hậu quả có thể là sự sụp đổ hoàn toàn của tiến trình ngoại giao và thậm chí là việc Iran rút khỏi Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).
Trong khi Mỹ vẫn cố gắng giữ đàm phán trên bàn, những tín hiệu cứng rắn và các biện pháp trừng phạt mới đã làm xói mòn lòng tin của Iran. Tình thế hiện tại khiến các nhà hoạch định chính sách tại Tehran tin rằng Mỹ không thực sự mong muốn đạt thỏa thuận, mà chỉ dùng tiến trình đàm phán như một công cụ áp lực chiến lược.
