Nghiên cứu từ MIT cảnh báo việc dùng ChatGPT để viết bài lâu dài có thể làm yếu kết nối não, giảm khả năng tư duy và ghi nhớ.
Một nghiên cứu mới được thực hiện bởi Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) cho thấy rằng việc sử dụng ChatGPT để hoàn thành các bài luận trong thời gian dài có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng não bộ. Trong thí nghiệm kéo dài bốn tháng, những người tham gia dựa nhiều vào mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) như ChatGPT để viết bài đã cho thấy sự suy giảm rõ rệt về kết nối thần kinh so với những người chỉ sử dụng công cụ tìm kiếm hoặc tự viết bằng tư duy của chính mình.
Nghiên cứu được tiến hành với 54 người chia thành ba nhóm: một nhóm sử dụng ChatGPT, một nhóm dùng công cụ tìm kiếm, và nhóm cuối cùng không dùng bất kỳ công cụ hỗ trợ nào. Mỗi người thực hiện ba buổi viết bài luận giống nhau, và ở buổi thứ tư, họ đổi vai trò: nhóm dùng ChatGPT phải viết không công cụ, trong khi nhóm không dùng gì trước đó được hỗ trợ bởi LLM.
Kết quả từ máy đo EEG cho thấy nhóm sử dụng não bộ một cách độc lập thể hiện mạng lưới thần kinh hoạt động mạnh mẽ và hiệu quả nhất. Trái lại, nhóm dùng ChatGPT lại có mức kết nối thấp nhất, kèm theo khả năng ghi nhớ nội dung yếu hơn.
“Việc sử dụng LLM làm thay đổi chiến lược nhận thức của con người, khiến sự tương tác thần kinh bị giới hạn”, nhóm nghiên cứu viết. “Điều này dẫn đến hệ quả gọi là ‘nợ nhận thức’ – khi não bộ dần suy yếu vì không được vận động đúng cách.”
Tiến sĩ Harvey Castro – chuyên gia cấp cứu và nhà phân tích AI – ví tình trạng này như một “sự cố mã hóa trong não”, nơi bộ não không lưu trữ được thông tin hiệu quả. Ông lưu ý rằng, trong các ngành như y học, việc thiếu khả năng ghi nhớ và xử lý dữ kiện dưới áp lực có thể dẫn đến sai lầm nguy hiểm.
Tuy nhiên, kết quả cũng cho thấy những người đã có nền tảng tư duy vững chắc, khi được bổ sung công cụ như ChatGPT, lại có sự cải thiện về kết nối thần kinh. Điều này làm nổi bật vai trò quan trọng của việc phát triển khả năng nhận thức trước khi sử dụng AI như một phần hỗ trợ.
Nghiên cứu, dù chưa được bình duyệt, đã dấy lên nhiều tranh luận. Các nhà nghiên cứu nhấn mạnh đây là phát hiện sơ bộ và cần được mở rộng với nhóm mẫu đa dạng hơn, bao gồm nhiều lứa tuổi, giới tính và ngành nghề. Họ cũng đề xuất dùng các công nghệ hình ảnh tiên tiến hơn như fMRI để xác nhận độ chính xác của phát hiện.
Thông điệp chính từ nghiên cứu là: việc lạm dụng công cụ AI như ChatGPT trong quá trình học có thể gây “teo nhận thức”, đặc biệt ở những bộ não đang phát triển. Giải pháp là xây dựng tư duy phản biện trước, sau đó mới tích hợp AI để tối ưu hóa hiệu quả, thay vì phụ thuộc hoàn toàn.
Trong bối cảnh AI đang ngày càng phổ biến trong học tập và công việc, những phát hiện như trên là lời nhắc nhở quan trọng về việc sử dụng công nghệ một cách tỉnh táo và khoa học.
